چکیده:
اسکندر، شخصیتی تاریخی است که زندگی و کشورگشاییهای او در کتاب اخبارالطوال و شاهنامه روایت شده است. این مقاله در صدد است تا با بررسی تطبیقی چهره اسکندر و داستان شهر زنان در هر دو متن - روایت دینوری و فردوسی - را از نظر شیوههای روایتگری مورد بررسی و تطبیق قرار دهد. به این منظور ضمن بررسی چهره اسکندر در متون قبل و بعد از اسلام، به تفاوتها و تشابههای روایت داستانی و تاریخ روایی بر اساس دیدگاه راویان، توصیفها، ویژگیهای روایتها، انتقال و گفتگوها، اشاره میشود. تا اینکه میزان توفیق هرکدام از راویان در این بررسی و تطبیق معلوم گردد. یافتههای این پژوهش، بیانگر این است که این روایت در دو اثر از ساختار مشابهی پیروی میکند؛ اما گفتگوها و توصیفات در شاهنامه طولانیتر است و بار نمایشی در آن بیشتر خود را نشان میدهد.
خلاصه ماشینی:
این مقاله در صدد است تا با بررسی تطبیقی چهرۀ اسکندر و داستان شهر زنان در هر دو متن - روایت دینوری و فردوسی - را از نظر شیوههای روایتگری مورد بررسی و تطبیق قرار دهد.
پیشینۀ پژوهش پیشینۀ تحقیقات دربارۀ اسکندر و حضور او در «شهر زنان» در فصلی که مربوط به سفرهای پیاپی اسکندر و زنان متعدد وی که هر یک دختر پادشاه یکی از این ایالتها و سرزمینها است، کمتر مورد توجه واقع شده و در زمینۀ بررسی تطبیقی روایت «شهر زنان» اسکندر در اخبارالطوال دینوری و شاهنامه فردوسی تاکنون مقایسهای صورت نگرفته است و پژوهشهای نزدیک به این موضوع عبارتند از : کتاب ریشههای زن ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی، از دکتر مریم حسینی که فصل هشتم آن را به مقایسۀ تطبیقی شهر زنان در اسکندرنامه فردوسی و اسکندر نامه نظامی اختصاص داده است.
(ابن ندیم،1381: 132) کتاب اخبار الطوال ابوحنیفه دینوری یکی از کتابهای معتبر تاریخی و از منابع دست اول تاریخ ایران و اسلام محسوب میشودکه به زبان عربی نوشته شده است.
3. نتیجه در بررسی تطبیقی روایت اسکندر و سفر به شهر زنان در اخبار الطوال دینوری و شاهنامه فردوسی مشخص شدکه هر دو روایت از ساختار مشابهی پیروی میکنند و در عین حال، چگونگی استفاده از این شیوه، عامل تفاوت دو روایت است و میزان هر راوی را در روایت کردن داستان نشان میدهد.