چکیده:
مصور کردن کتابهای درسی برای دستیابی دانشآموزان به بصیرت در موضوعات درسی اهمیت زیادی دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی چگونگی ارتباط متن و تصویر در کتابهای درسی علوم دوره ابتدایی انجام شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای توصیفی و ارتباطی استفاده شده و جامعه آماری کتابهای علوم پایه دوم وششم ابتدایی ایران در سال تحصیلی 92 ـ 91 بوده است. در تحلیل محتوای توصیفی، متن نوشتاری کتابها بر اساس الگوی مریل که هر متن آموزشی را تشکیل شده از چهار عنصر اصلی حقایق، مفاهیم، روش کارها و اصول یا قوانین میداند، تحلیل شد. در تحلیل محتوای ارتباطی، بر اساس الگوی محقق ساخته به چگونگی ارتباط بین متن نوشتاری با تصاویر پرداخته شده است. نتایج نشان داد که در متن کتاب علوم پایه دوم «مفاهیم» و در متن کتاب علوم پایه ششم «اصول» بیشترین حضور را داشتهاند .همچنین 59.5 درصد از کل متن نوشتاری کتابهای علوم پایه دوم و 56.6 درصد از کل متن نوشتاری کتاب علوم پایه ششم توسط تصاویر پوشش داده شده است. در هر دو کتاب تصاویر جزئیتر از متن، بیشتر مورد استفاده قرار گرفتهاند؛ همچنین عملکرد بیشتر تصاویر در هر دو کتاب تمثیلی بوده است.
خلاصه ماشینی:
No 19 (continus 46) Autumn 2015, Pages 104-116 The relationship between the text and the image in the second and the sixth grades of elementary science textbooks in Iran Mohammad Nourian, Sedigheh Salem 1Associate Professor, Azad University, South of Tehran, Iran 2PhD student, in curriculum programing, Kharazmi University, karaj, Iran Abstract Illustrated textbooks have a highly significant influence on providing new prospects for students.
Keywords: Content analysis, image, Science textbooks مقدمه کتابهای درسی یکی از مهمترین دروندادهای نظامهای آموزشی هستند (Pingel,2010)، که همزمان در اختیار دانش آموز و معلم قرار میگیرند و ملاک ارزشیابی از آموختههای دانش آموز به شمار میروند abedini-baltrok" nili, 2014) )، بنابراین تدارک بسیاری از فرصتهای یادگیری تنها از طریق کتابهای درسی امکانپذیر است (amir-ahmadi, 2012).
یافتههای پژوهش سؤال اول: «حقایق، مفاهیم، روش کار و اصول» به چه میزان در متن نوشتاری کتابهای درسی علوم دوره ابتدایی ارائه شدهاند؟ برای پاسخ به سؤال اول کل متن کتاب علوم پایه دوم و ششم بر اساس الگوی نمایش اجزای مریل تحلیل شد که نتایج این تحلیل در جدول شماره 1 و 2 ارائه شده است.
دادههای جدول شماره 1 نشان میدهد که در متن نوشتاری کتاب علوم پایه دوم ابتدایی 35 مورد حقیقت، 184 مورد مفهوم، 105 مورد روش کار و 120 مورد اصل ارائه شده است که درصد ارائه مفاهیم بیشتر (41.
(رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) سؤال سوم: تصاویر کتابهای درسی علوم دوره ابتدایی چگونه با «حقایق، مفاهیم، روش کار و اصول» متن نوشتاری ارتباط دارند؟ برای پاسخ به سؤال سوم، کل تصاویر موجود در هر دو کتاب به روش توصیفی مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن در جدول شماره 4 و 5 ارائه شده است.