تقدیری از کتاب اسلام از نظر ولتر مقاله

دانش نامه دین: تقریری از کتاب اسلام از نظر ولتر / بهروز حدادی اشاره: نویسنده کتاب، دکتر جواد حدیدی، کوشیده است تا ضمن بازشناسی این چهره درخشان و بنام در فرهنگ و تمدن غرب ـ که نزدیک به دو قرن نویسندگان و ناقدان درباره او به گونه ای دچار اختلاف شده اند که گروهی او را دشمن همه ادیان نامیده و گروهی فرستاده خدایش خوانده اند ـ و تحقیق در کتاب ها و نوشته های فراوان ولتر دریابد که ولتری که دنیای مسیحیت را متزلزل کرد، که بود و چه می گفت و چرا با پیروان ادیان، بنا به گفته ناروای عده ای از مسیحیان، سر ناسازگاری داشت. سایر معلمان نیز کوشیدند تا تخم کینه از ادیان غیرمسیحی، به خصوص اسلام را، که سدّ راه پیشرفت مسیحیت در آن زمان بود، در نهاد شاگردان بکارند; غافل از آن که تعلیماتِ مغرضانه، بیشترِ اوقات نتیجه معکوس می دهد و سرانجام روزی تعلیم یافتگان هشیار می شوند و در واکنش به این امر، همه سلاح های خود را علیه غرضورزان پیشین به کار می برند; چنان که در مورد همین مدرسه لوئی لو گران، تنها معدودی به آموخته های خود وفادار ماندند ولی دیگران که در سراسر فرانسه پست های حساسی را اشغال کردند، در طول قرن هیجدهم لحظه ای از رسواکردن دروغگویان غافل ننشستند. بر اثر این انقلاب درونی، ولتر حتی در داوری خود در مورد پیامبر اسلام تجدیدنظر کرد و برای نخستین بار پس از پنجاه سال زندگی ادبی و 40سال مطالعات تاریخیو مذهبی حقیقت را باز یافت و گفت: «محمد بی گمان مردی بسیار بزرگ بود و مردانی بزرگ نیز در دامن فضل و کمال خویش پرورش داد.