چکیده:
در منابع اسلامی گزارش های مختلفی درباره تاریخ تشریع نماز آمده است برخی روایات،
تشریع نمازهای یومیه را مصادف با واقعه معراج پیامبر(صلی الله علیه وآله) می دانند
و در برخی دیگر، از نمازهای پیامبر(صلی الله علیه وآله) پیش از معراج و حتی پیش از
بعثت سخن به میان آمده است. هم چنین از بعضی آیه هایی که در اوایل بعثت پیامبر(صلی
الله علیه وآله) نازل شده، نمازگزاردن پیامبر(صلی الله علیه وآله) و حتی فرمان به
نماز شب استفاده می شود. پژوهش حاضر با نگاهی قرآنی و تاریخی به مسئله، بر آن است
که اگر چه پیامبر(صلی الله علیه وآله) پیش از واقعه معراج نیز نماز ـ واجب یا مستحب
ـ می گزارده اند; اما وجوب نمازهای یومیه، هم زمان با معراج بوده است.
خلاصه ماشینی:
"اما نمازهای یومیه در اسلام از چه تاریخی و در چه زمانی آغاز شد؟ آیا می توان تاریخ تشریع نمازهای واجب را مشخص کرد؟ نخستین نماز واجب کدام نماز بود؟ نمازهایی که پیامبر(صلی الله علیه وآله) در دوران پیش از بعثت یا اوایل دعوت خویش برگزار می کرد، چگونه بوده است؟ از آن جا که در برخی آیات مکی قرآن نکته هایی در باب تشریع نماز و دیگر مباحث مرتبط با آن مطرح شده و در روایات معصومان و گزارش های تاریخی نیز بدان اشارت رفته است، نگاهی قرآنی ـ تاریخی می تواند در روشن شدن پاسخ برخی از پرسش ها در این باب سودمند افتد.
7. علامه مجلسی در باب درستی محتوای این روایات، سخن کراجکی را به شرح زیر نقل کرده و پذیرفته است: راویان بر این متفق اند که زمانی که پیامبر(صلی الله علیه وآله) در آسمان بود و وجوب نماز به او ابلاغ شد، موسی(علیه السلام) به او گفت: امت تو طاقت نمی آورند و ایشان از پس مرتبه ای به پیشگاه خداوند مراجعه کرد.
17 برخی محققان معتقدند که مقصود از عبادت در این روایت، عبادت هایی است که علی(علیه السلام) به همراه پیامبر(صلی الله علیه وآله)دو یا پنج سال پیش از بعثت برگزار می کرده است، زیرا در آن مقطع زمانی ارهاصات نبوت آغاز شده بود.
ر. ک: محمد مفید، الارشاد، ج1، ص 29 و 30; احمد عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابة، ج4، ص425; مستندات دیدگاه سوم برخی عالمان براساس شواهد تاریخی و قرآنی معتقدند که پیامبر(صلی الله علیه وآله) و برخی نزدیکانش مانند علی(علیه السلام) و خدیجه(علیها السلام) پیش از معراج نماز می گزارده و خدای را عبادت می کردند، اما وجوب اولین نماز را بر امت از هنگام معراج می دانند."
(پژوهیار, 
, 
, 
)
