گفتگو: دین و دین پژوهی در روزگار ما مقاله

"جوان‌ها اغلب از من سؤال می‌کنند که بالأخره دین چیست؟ سنت چیست؟ تجدد چیست؟ و ما باید چگونه با این‌ها کنار بیاییم؟ حل این مسائل مشکل است، به خاطر آن که بخشی از وجود ما هنوز در قالب دیگری سیر و سلوک می‌کند؛ بخش دیگری از آن وارد تحولات عظیم دنیا شده است و این دو اغلب بر یکدیگر منطبق نیستند، بلکه میان آن‌ها گسستی وجود دارد که بدون شک دردناک است. آیا بهتر نیست که به طرف بازسازی و احیای همان فرهنگ‌های دینی کهن حرکت کنیم؟ البته این کار خوبی است، ولی من فکر می‌کنم تنها چیزی که ما مسلمان‌ها باید بدان توجه کنیم این است که آنچه امروزه به عنوان دین عرضه می‌شود، راه حل مشکلات انسان معاصر نیست. چگونه در این دنیای نوشونده می‌توان میراث‌های ارزشمند گذشته را حفظ کرد؟ امروز در دنیا یک دید جدید پیدا شده است: از یک طرف می‌خواهند طبیعت را حفظ کنند، چون این آلودگی‌ها به همه چیز صدمه‌زده است، و از طرف دیگر حفظ ادیان و فرهنگ‌های قدیم و بومی‌های قدیم را نیز در نظر دارند؛ مثلا کوشش زیادی می‌کنند تا بومی‌های آمازون یا اقوامی را که در جزایر دور افتاده هستند حفظ کنند و بسیار سعی می‌کنند این چند صد هزار نفری را، که از بومی‌های استرالیا مانده‌اند، حفظ کنند؛ چون این‌ها باعث غنای طبیعت و غنای فرهنگ‌هایند."