خلاصه ماشینی:
"ابن مرتضی، نویسنده زیدی مذهب سده نهم داستان زید را در این موضوع نقل کرده، اما همچنین احتمال داده است که ترک شدن محمد نفس زکیه از سوی یارانش و قول به نص در مسئله امامت، و اعتقاد به ارتداد بیشتر صحابه از سوی آنان سبب این نامگذاری باشد (المنیة والامل، ص 21).
با این همه، مقریزی، معاصر سنیمذهب ابن مرتضی، به عنوان یک قول، دلیل معروف شدن روافض را به این نام مخالفت آنان با فتوای زیدبن علی(ع) مبنی بر منع لعن شیخین دانسته و رفض رأی صحابه را در مورد بیعت با خلیفه اول و دوم به عنوان قولی دیگر در این زمینه نقل کرده است.
(الخطط، ص 407) اقوال دیگری نیز گزارش شده است؛ برای نمونه گفتهاند که پیدایش واژه رافضی مربوط به زمانی است که مغیرة بن سعید عجلی، که در آغاز از اصحاب امام باقر(ع) بود، پس از فوت آن حضرت به دلیل غالیگری، مطرود واقع شد و شیعیان از او کناره گرفتند و وی آنان را بدین جهت رافضه نامید.
(در این باره رک: تاریخ تشیع، ص 27 ـ 29) به این ترتیب، اگر چه نمیتوان به دیدگاه کاملا مشخصی در مورد مفاد، مصادیق و گستره واژه رفض دست یافت، میتوان گفت، استعمال این واژه به مرور، از خاستگاه اولی و اصلی خود فاصله گرفته و در تداول مخالفان شیعه به اصطلاحی فراگیر در معنای ترک خلافت خلفا، انتقاد و سرزنش صحابه به جهت بی اعتنایی به نص پیامبر و بیعت با خلفا، اعتقاد به نص بر امامت امام علی(ع) و سایر امامان و حتی گاهی در معنای دوستی اهل بیت و دشمنی با کسانی همچون معاویه بدل شده است."