خلاصه ماشینی:

"یک فصل [اینگونه] آغاز می‌شود: اما بیان‌نکردن راه بودا محال است؛ این جمله به انسان فرمان نمی‌دهد تا تعالیم آیین بودا را در همه جا جار بزند، بلکه نیل فردی به حقیقت را با اظهارش در جهان مربوط می‌کند. در میان این شش مکتب، مکتب کگون (5) (تاج گل) از لحاظ تاریخی مؤثرتر از دو مکتب اخیر نبود، لیکن برای فهم نحوه رفتار با آیین‌ها و واقعیت در آیین بودای ژاپنی متاخر مبنایی تعیین‌کننده معرفی کرد. به عقیده بعضی از معلمان معاصر، مثل تمورا یوشیرو، (3) نظریه هون گاکو نه تنها روشنگر آیین بودا در ژاپن میانه، بلکه به طور کلی روشنگر فرهنگ ژاپنی است، زیرا طرح‌های برابری، نظم و سازگاری را در بر دارد. (تمورا، 1987) نظریات روشن‌شدگی ذاتی و اکتسابی چون هر دو تمام موجودات را دارای طبیعت بوداگی می‌دانند، تضاد منطقی ندارند؛ بلکه به‌واقع سؤالی مربوط به عمل را مطرح می‌کنند: این روشن‌شدگی ذاتی چگونه به عمل ربط پیدا می‌کند؟ در افسانه‌ها آمده است که دوگن در دوران نوجوانی در هنگام تعلیم «تن‌دایی» با این سؤال سروکار داشت و آن را تبدیل به یک سؤال اگزیستانسیالیستی کرد: وقتی به طور مادرزادی از نعمت طبیعت درمه برخورداریم، چرا اعمال سخت را تحمل کنیم؟ به نظر می‌رسد پاسخ دوگن انتقاد از عقیده هون‌کاگو باشد. نظریه هر دو [مکتب [تن دایی و نی‌چیرن این بود که بوته‌ها و درختان ـ به عبارت دیگر، موجوداتی که ذهن حساس ندارند ـ می‌توانند بودا شوند؛ در متون بودایی میانه مکرر گفته می‌شود: «بوته‌ها، درختان، کوه‌ها و رودخانه‌ها همه به بوداگی نائل می‌شوند."