خلاصة:
علامه جعفری در تفسیر نهحالبلاغه از آراء اندیشمندان غربی در جهت تبیین کلام
علی اس و نیز بررسی مقارنهای آراء آنان با کلام علی ال بهره برده و گاه به صورت
ضمنی و گاه به طور مستقیم. اندیشههای آنان را عرضه داشته و مورد ارزیابی قرار
داده است. نتیجة این ارزیابی احیانا پذیرش آراء اندیشمندان و گاه رد آن ن است. ضمنا
در مقام تحلیل و بررسی, زوایای مثبت و منفی اندیشهها را پیش روی خواننده قرارداده است
In his commentary on Nahj al-Balagha، Allama Ja’fari has used opinions of western scholars in order to expound Imam Ali’s words and also to compare them with the latter، presenting and evaluating the former’s opinions both directly and indirectly. That evaluation leads sometimes to acceptance and sometimes to rejection of those opinions. In the position of analysis and survey، however، Allama presents positive and negative angles of such thoughts. Keywords:
ملخص الجهاز:
"به عنوان نمونه در عبارت زیر سخن کانت را مورد نقد و بررسی قرار میدهد:«فروغی در بیان تفکرات کانت میگوید:کانت گفته است:»نسبت دادن آغاز علم به خدا شوخی چشمی است و اما اینکه پایان علم خداست، حق است»ما گفتگویی که در این مسئله با کانت میتوانیم داشته باشیم،این است که مقصود شما از علم چیست؟آیا مقصود شما انعکاس محض صوری از اشیا در ذهن انسانها است، شما چگونه میتوانید چنین پدیدهای راعلم بنامید در صورتی که همۀ اجسام شفاف،مانند آیینه،قدرت انعکاس مزبور را دارند و با این حال به آن انعکاسات علم نمیگویند و تاگر مقصود شما از علم،آگاهی به واقعیت به عنوان حلقهای از همۀ حلقههای زنجیر عالم هستی است که فقط با روشنایی روحی خاص قابل مشاهده و معلوم میگردد،بدون تردید چنانکه پایان این علم خدا است،آغاز آن نیز از خداست زیرا تا چنان روشنایی در درون آدمی به وجود نیاید، ذهن آدمی نمیتواند گام به فوق جهان هستی بگذارد و واقعیت منظور را در مجموع هستی دریابد»(جعفری،1375،292/6) نتیجهگیری با توجه به مطالعات گسترده که علامه در آثار اندیشمندان غربی داشته در تفسیر کلام علی علیه السلام این آگاهی نمود بارز پیدا کرده به گونهای که بسیاری از مطالب و موضوعات گوناگون عبارات نهج البلاغه توسط آراء این متفکران مورد بررسی و تبیین قرار میگیرد کاری که در سایر تفاسیر نهج البلاغه شاید نتوان مشاهده کرد به عبارت دیگر نظریات جدید علمی در غرب پیرامون مباحث گوناگون اجتماعی،سیاسی،حقوقی،فرهنگی و..."