خلاصة:
دگرگونی نظام بین الملل پس از جنگ سرد به طور کلی مفهوم امنیت ملی را دچار دگرگونی نمود. از جمله مهمترین مشخصههای این دگرگونی، نیاز به تعیین جایگاه امنیت زیست محیطی در رویکرد امنیت ملی است. امنیت زیست محیطی با تهدیداتی سروکار دارد که نه تنها نتیجه غیرعمدی فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی است بلکه در مقایسه با تهدیدات نظامی خیلی کند پیش میرود، بنابر این افقهای زمانی برای برنامهریزی سیاسی لازم به منظور مقابله با آن بینهایت گسترده است.این مقاله با روش تحلیل محتوا ضمن بررسی مفهوم امنیت ملی و امنیت زیست محیطی به بررسی تفاوت دیدگاهها نسبت به امنیت زیست محیطی در دوران کنونی و دوران نظام دو قطبی در جهان میپردازد.نتایج حاصله از این پژوهش نشان دهنده آن است که تخریب عوامل زیست محیطی نتیجه نیروهای اقتصادی و اجتماعی غیر شخصی است و تهدیدات حاصله از آن به یک دولت دشمن و یا موجودیت سیاسی مستقل مربوط نمی شود و راه حلهای مشارکتی میطلبد.
ملخص الجهاز:
امنیت زیست محیطی با تهدیداتی سروکار دارد که نه تنها نتیجه غیرعمدی فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی است بلکه در مقایسه با تهدیدات نظامی خیلی کند پیش میرود، بنابر این افقهای زمانی برای برنامهریزی سیاسی لازم به منظور مقابله با آن بینهایت گسترده است.
این تعریف در کلیت خود درست است اما با توجه به آنچه در مورد نقش مسائل اقتصادی، سیاسی و بین المللی گفته شد، میتوان آن را به این شکل تکمیل کرد : "امنیت ملی یعنی دستیابی به شرایطی که به یک کشور امکان می دهد از تهدیدهای بالقوه یا بالفعل خارجی و نفوذ سیاسی و اقتصادی بیگانه در امان باشد و در راه پیشبرد امر توسعه اقتصادی، اجتماعی و انسانی و تأمین وحدت و موجودیت کشور و رفاه عامه فارغ از مداخله بیگانه گام بردارد.
اندیشه « امنیت زیست محیطی» یا زمینهای که تخریب محیط زیست جهانی هم اکنون به صورت یک رویکرد در سطح بین المللی درمیآید- این منافع متفاوت را غیرشفاف میسازد و عمدا تفاوت طبیعت معرفت شناسی منافع امنیتی فردی و دولتی را نادیده میگیرد و تخریب زیست محیطی را در چارچوب مفهوم دفاع نظامی علیه تهدیدات زیست محیطی مورد بحث قرار میدهد.
بنابر این به طور کامل قابل درک است که مفهوم امنیت در تهدیدات نسبت به تمام دولتها از افزایشی مطلق برخوردار باشد (برای مثال از ناحیه تخریب محیط زیست جهانی)، ولی اگر تهدیدات به طور مساوی توزیع شود، و بر موازنه سیستم دولت ملی تأثیر نگذارد، این افزایش مطلق تهدیدات به کاهش در امنیت ملی تبدیل نخواهد شد.
N. , 1990, The Conservation of the Fishes of Lake Victoria, Africa: An Ecological Perspective," Environmental Biology of Fishes (vol27).