خلاصة:
کتاب گلستان ارم اثر عباسقلی آقا باکیخانوف، یکی از مهم ترین آثار تاریخ نگاری محلی در حوزه ولایت های شیروان و داغستان در سده 19م. می باشد. این کتاب حاصل تلاش های مورخی است که از وابستگان دولت روسیه بوده و در بسیاری از وقایع مهم منطقه چون جنگ های ایران و روس و معاهده گلستان حضور داشته است. از این رو توانسته گنجینه ای از مشاهدات عینی ارزشمند را در کنار اطلاعات ماخوذ از طیف گسترده و متنوعی از منابع مکتوب، گردآوری نماید. این اثر به زبان فارسی نگاشته شده و مورخ در تدوین آن از بسیاری از اصول نوین دانش تاریخ، بهره برده است. با این وجود، معاصر با گلستان ارم هنوز تاریخنگاری سنتی و غیرعلمی سرشار از ذهنیت و کم بهره از عینیت در جغرافیای تاریخ نگاری زبان فارسی در ایران و ماورای قفقاز تداوم داشت. این پژوهش بر آن است تا به شیوه تحلیلی و تطبیقی و با اتکا بر منابع کتابخانه های، ضمن معرفی کامل کتاب گلستان ارم، به تحلیل محتوا و سبک نگارش آن بپردازد و میزان عینیت در یکی از نخستین آثار تاریخ نگاری علمی زبان فارسی را بسنجد.
ملخص الجهاز:
گلستان ارم؛ پیشرو در تاریخنگاری علمی در زبان فارسی 1 سجاد حسینی 2 حسین میرجعفری 3 لقمان دهقان نیری کتاب گلستان ارم اثر عباسقلی آقا باکیخـانوف ، یکـی از مهـم تـرین آثـار تـاریخ نگـاری محلی در حوزة ولایت های شیروان و داغستان در سدة ١٩م .
این اثر به زبان فارسی نگاشته شده و مورخ در تدوین آن از بسیاری از اصول نوین دانش تاریخ ، بهره برده است .
با این وجود، معاصر با گلستان ارم هنوز تاریخنگاری سنتی و غیرعلمـی سرشـار از ذهنیـت و کم بهره از عینیت در جغرافیای تاریخ نگاری زبان فارسی در ایران و ماورای قفقاز تداوم داشت .
این پژوهش بر آن است تا به شیوة تحلیلی و تطبیقی و با اتکـا بـر منـابع کتابخانـه هـای ، ضـمن معرفی کامل کتاب گلستان ارم، به تحلیل محتوا و سبک نگـارش آن بپـردازد و میـزان عینیـت در یکی از نخستین آثار تاریخ نگاری علمی زبان فارسی را بسنجد.
این اثر به زبان فارسـی نوشته شده است و از بسیاری جهات ، شاخصه های تاریخنگاری ایرانی را در بردارد و از نظـر پیشگامی در توجه به اصول علمی تاریخنگاری ، قابل توجه می باشد.
برخی عقیده دارند که باکیخانوف بدین دلیل از عنوان گلستان ارم استفاده کرده است که این اثر با حادثه انعقاد معاهده گلستان مابین دولت ایـران و روسـیه بـه پایـان می رسد.
برای مثال حسن اخفا علیزاده در مقدمه کتاب تاریخ شوشی خود گلسـتان ارم را نیـز در کنار سایر منابع مهم مورد استفاده در تألیف این اثر نام می برد.