خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی تربیت اخلاقی از دیدگاه ابن سینا و فارابی با روش کیفی و از نوع بررسی تطبیقی انجام شد. اهداف تعلیم و تربیت همواره یکی از دغدغه های بزرگ مسائل تربیتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در میان فلاسفه تعلیم و تربیت کسانی هستند که نسبت به اهداف تعلیم و تربیت رویکرد جامع و کاملی دارند و ضروری است که همواره این رویکرد مورد توجه دست اندرکاران نظام های تربیتی قرار گیرد. از جمله بزرگترین آن ها یکی ابوعلی سینا و دیگری فارابی است که در این مقاله اهداف تعلیم و تربیت از نظر آنان بررسی و مطالعه شده است. اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه شیخ رئیس و فارابی در دو بخش کلی اهداف فردی و اجتماعی تقسیم شده و اهداف فردی نیز به بخش های فرعی اهداف جسمانی( بدنی )، ذوقی(هنری )، اخلاقی و عقلانی تقسیم شده است. پس از تشریح اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه این دو مربی، زمینه های مشترک و متفاوت میان این دو دیدگاه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
Education has always been one of the major goals of the educational issues of
concern were discussed. Among philosophers in education are those who have the
education and training goals and complete comprehensive approach and it is
necessary that this approach always the attention those who are involved in the
educational system. Including the greatest of them is one Avicenna Farabi and the
other is that in this article goals education in their studies. Goals education view the
SheikhoRaeisand Farabi in two sections of general individual goals and objectives
and has been divided into social personal section of the secondary physical goals
(physical), taste (Henry), moral and intellectual has been divided into. After
explaining education goals of the viewpoint of this two coach grounds and common
different between the two approaches were discussed. Therefore the aim of the
present paper study of comparative moral education from the viewpoint and
Avicenna Farabi. Method used in this research and quality of the kind of
comparative study.
ملخص الجهاز:
نظام های تربیتی از دیرباز هدف هایی را برای خود در نظر گرفته اند؛ بنابراین هدف نیز همیشه به عنوان یکی از ارکان حیاتی و شاید مهم ترین مسئله تعلیم و تربیت مطرح بوده و مورد بحث واقع شده است .
ماهیت تعلیم و تربیت از نظر ابن سینا عبارت است از: «برنامه ریزی و فعالیت محاسبه شده در جهت رشد کودک، سلامت خانواده و تدبیر شئون اجتماعی برای وصول انسان به کمال دنیوی و سعادت جاویدان الهی » .
روشهای دستیابی به تربیت اخلاقی و اجتماعی از دیدگاه ابن سینا شناخت کامل فرد برای اصلاح او بوعلی بر شناخت کامل خصوصیات نفس برای اصلاح آن تأکید دارد: «همچنین کسی که می خواهد بر نفس خود سیاست بکند و فاسد را اصلاح نماید، جایز نیست بر این کار شروع نماید مگر پس از آن که همه عیوب و صفات بد نفس را کاملا بشناسد و الا اگر از بعضی از آنها غفلت کند مانند زخمی می باشد که ظاهرا آن را اصلاح و ملتئم بنماید ولی در باطن چرک باقی بماند، این چرک پس از مدتی قوت یافته دوباره زخم را تجدید می کند، چرکی که در زیر پوست پوشیده بوده نیروگرفته ، پوست را پاره کرده ، در جلو چشم نمایان می گردد.
اهمیت هدف جسمانی تعلیم و تربیت برای فارابی تا آن جاست که او یکی از مهم ترین ویژگی های رئیس مدینه را – که کامل ترین فرد در مدینه از جهت تربیت یافتگی در ابعاد گوناگون است – برخورداری از بدن سالم می داند(فارابی ، ترجمه سجادی ، ١٣٦١).