خلاصة:
نازک الملائکه از جمله شاعران بزرگ عراق است که ادبیات را در کنار سایر کارکردهای زیبایی-شناسی ، جولانگاه بیان حقایق جامعه می داند. شعر او صحنه آمیزش ادبیات و امور مربوط به جامعه است. دیدگاه نازک در قبال جامعه خویش و مشکلات و تنگناهای آن دیدگاهی مسوولانه است و این مهمترین شاخصه اجتماعی شعر اوست. طبع ظریف و احساس لطیف شاعر، تنها در برابر مشکلات جامعه خود واکنش نشان نمی دهد، بلکه به مصائب موجود در سایر کشورهای اسلامی از جمله فلسطین نیز می پردازد. از آنجا که اغلب پژوهشهای انجام گرفته در مورد نازک الملائکه جنبه های ذاتی و رومانتیستی شعرش را بررسی کرده اند، مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به موضوعات انسانی و اجتماعی شعر نازک الملائکه با تکیه بر واقع گرایی می پردازد. واقع-گرایی اجتماعی در اشعار نازک از عواملی متعدد؛ چون توجه به مشکلات جامعه، ظلم و بی عدالتی، جنگ جهانی و ویرانیهای ناشی از آن و فقر و کمبودهای مردم زمانه سرچشمه می گیرد. از این رو، غم و اندوه انسانی، ظلم ستیزی، کمک به ضعیفان و فقیران، از مسائل مورد توجه شاعر به شمار می آید که با نگرش حزن انگیز او به تصویر کشیده می شود.
Nazik is one of the foremost poets of Iraq who understands literature beside its aesthetics functions as a way to express social facts. In fact her poem is an amalgamation of literature and social affairs. Malaika takes a responsible stand towards her society، its problems and difficulties and this is an outstanding feature of her poetry. The poet's elegant taste and feelings not only is a reaction against the social problems of her society but also attend to difficulties of other Islamic countries such as Palestine. Most studies on the poet have examined the innate and romantic aspects of Nazik Malaika; the present article emplys a descriptive-analytical approach to deal with social and humanitarian issues of her poems such as social problems، tyranny and injustice، World War II، and its aftermath of lack and poverty. Thus، in her poems she takes into account human grief، anti-oppression، helping the poor and the unprivileged are portrayed with sorrow.
ملخص الجهاز:
نازک الملائکه که یکی از مؤثرترین و برجستهترین شاعران ادبیات عربی معاصر است، موضوع انسان و غمها و دردهای جمعی مردم عصر بخشی قابل توجه و جدایی ناپذیر ازساختار شعری دیوان اوست که غالبا با نگاهی انتقادی، واقعگرایانه و ملموس، به تصویر کشیده شده است.
با توجه به اینکه واقعگرایی اجتماعی ازمضمونای مورد توجه شاعر به شمار میآید و همچنین با در نظر گرفتن این امر که نازک بخشی از هنر شاعری خود را در راستای بیان حقایق و نهایتا اصلاح ناهنجاریهای حاکم بر جامعه قرار داده است، لذا بررسی موردی این گرایش و این شاخه از ادبیات، اهمیتی فراوان یافته و نشان میدهد که شعر چگونه در مسیر برخی چالشهای جامعهشناختی قرار میگیرد.
این مقاله به بررسی محتوایی رویکرد واقعگرایی اجتماعی در اشعار نازک الملائکه میپردازد و آن را در موضوعاتی مانند فقر و تضاد طبقاتی، پرداختن به آثار جنگ جهانی دوم و قضیة فلسطین بررسی میکند: 1.
» گرایشهای اجتماعی نازک در این ابیات به وضوح لمس میشود او همچنین از غم و اندوهی مینالد که انسان را احاطه کرده است و از بدبختی، فقر و اندوه مردم، شکوه میکند: وأبصرت عند صفاف الشقاء/ جموع الحزانی ورکب الجیاع/ سأحمل قیثارتی فی غد/ وأبکی علی شجن العالم (همان: ج2، 92) ترجمه: «در ساحل بدبختی، جمع غمگینان و گروه گرسنگان را مشاهده کردم، گیتارم را در فردایی با خود حمل میکنم و بر اندوه عالم میگریم.