خلاصة:
بحران هویتی رشته مطالعات برنامه درسی را رنج می دهد. به رغم توسعه کمی قابل توجهی که رشته با آن مواجه بوده و اقبال قابل توجهی که دانشجویان به این رشته نشان داده اند اما هنوز مرزهای رشته به درستی تعریف و تبیین نشده است. این تعین نایافتگی حدود و ثغور موضوعی و مفهومی رشته گرچه آزاردهنده است، اما می توان آن را به یک فرصت تبدیل کرد و از آن مبنا و متکایی برای نوگرایی، خلاقیت و تکثرگرایی هویتی ساخت. در این نوشتار رفتار نظام آموزشی در قبال دانش آموختگان رشته مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته و بر این نکته تاکید شده که به رغم بحرانی که در حوزه هویتی گریبان رشته را گرفته است، دانش آموختگان آشنا با این حوزه دانشی مستحق این میزان بیتوجهی و بیمهری نیستند. در ادامه تحت عنوان انتظار نظام آموزشی از جامعه علمی مطالعات برنامه درسی به موضوع بازنگری در رویکرد تربیت دانش آموختگان پرداخته شده که درواقع وظیفه اصلی و مورد غفلت واقع شده متولیان رشته در جامعه است. در اثر این بازنگری، هویت های تخصصی می تواند به شکلی برجسته تر از آنچه اکنون وجود دارد نمایان شود و ظرفیت خدمت رسانی دانش آموختگان به نظام آموزشی نیز بالاتر رود. در پایان نقشه تکثر هویتی در رشته معرفی و چارچوب برنامه ای همسو با آن برای دوره دکتری رشته ارائه شده است. به زعم نگارنده اجرای این برنامه بدیلی برای برنامه درسی کنونی است و می تواند هدف اعطای هویت تخصصی به دانش آموختگان رشته را بهتر تامین نماید.
The crisis of identity has been coupled with the field of curriculum studies. Despite the considerable quantitative expansion that the field has experienced in recent decade the academic borders are not yet clear and concise. Such indeterminacy، although is uncomforting at times، but it can be made into an opportunity providing the bedrock for creative suggestion of new accounts and pluralism with respect to identity. In this article the behavior of the administrators of the education system with reference to the deployment of curriculum knowledge in setting the stage for proper decision making has been made subject to criticism. The author emphasizes that such treatment is not justified even at the time of such identity crisis and that the graduates can offer worthwhile contributions to policymakers. What follows، then، is an explanation of the expectation that administrators could have from the scholars and specialists of the field. This expectation is expressed within the fundamental responsibility of the academic community to renew the educational programs defined for preparing future specialists. The point is that by attending to such professional responsibility، the crises of identity could be resolved (or ameliorated) and specialists with a more pronounce professional identity could be made available to policymakers. At the end، what is referred to as the map for plural identity has been suggested which identifies the spectrum of identity options available to curriculum specialists. An exemplary framework for a doctoral program consistent with the map is also attached to the article.
ملخص الجهاز:
در آموزش عالی ایران گرچه در دوره اخیر )٢٩٣٢-٢٩١٤( حرکت انقباضی در زمینه استقلل عمل دانشگاهها در حوزه برنامهریزی درسی را شاهد بودهایم ٢ که خود موجب محدود شدن بستر فعالیت حرفهای دانشآموختگان رشته شد، اما بازنگری و تحول در شکل تمرکزگرای آن در کانون توجه بوده است.
البته کیفیت و کفایت تخصصی و حرفهای دانشآموختگان بهعنوان یکی از عوامل توضیح دهنده این وضعیت موضوع بخش بعدی این مقاله است که در آنجا مجازا از زبان متولیان نظام آموزشی مطالبات از رشته و دانشآموختگان مطرح و درباره کیفیت و کفایت بحث خواهد شد؛ اما، کیفیت و کفایت مضمون نقدی است که جامعه علمی رشته مطالعات برنامه درسی خود، آگاهانه نسبت به عملکرد خود مطرح میسازد و پدیده خانهتکانی در رشته را بهعنوان حلقهای مهم در ترمیم چرخه روابط معیوب و نامطلوب کنونی پیش مینهد.
Knowledge base of the field 11 o تولید دانشنامه برنامه درسی و بهروزآوری آن در فواصل زمانی مورد نظر آموزش و پرورش ؛ o دریافت نظرات تخصصی در خصوص موضوعات و نوآوری از جامعه علمی و ارائه آن به مراجع سیاستگذاری و تصمیمگیری ؛ o تدوین تجربیات کشور در خصوص تجربیات برنامهریزی درسی کشور )دانش بومی( و ارائه آن به مجامع بین المللی ؛ o ارائه خدمات حرفهای و تخصصی متناسب با اقتضائات ساختار تصمیمگیری مشارکتی به مسئولن مناطق آموزشی، مدارس و معلمان ؛ o تدارک زیرساختهای لزم برای پاسخگویی به نیازهای گروههای برنامهریزی درسی از حیث دیدگاههای تازه و تجربه های جهانی .