خلاصة:
اهل‌بیت: حدود دو قرن و نیم در مدینه حضور داشتند. این زمان را می‌توان به چهار دوره نبوی، چهار خلیفة نخست، امویان و عصر اول عباسی تقسیم کرد. مدینه وطن ائمه اهل‌بیت: بود و مردمانش شاهد فضل و کمال ایشان بودند و سفارش‌های پیامبر6 درباره ایشان را به یاد داشتند. از اینرو انتظار میرود گرایش مردم مدینه به اهل بیت: در مقایسه با دیگر شهرها بیشتر باشد. اما این گرایش یکنواخت نیست و در دوران مختلف، فراز و فرود دارد. این مقاله بر آن است که با استفاده از گزارش‌های تاریخی به بررسی گرایش مدنیان به اهل بیت: در دوره اموی بپردازد و نشان دهد در دوران اموی به دلایل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این گرایش رو به افول بوده است.
ملخص الجهاز:
فراز و فرود گرایش مردم مدینه به اهل بیت : در دورة امویان (٤١-١٣٢ق ) در این که عموم مردم کوفه ، پس از شهادت امیرالمؤمنین حضـرت علـی بـه امـام حسن گرویدند و با ایشان بیعت کردند، به استناد گزارش هـای تـاریخی شـکی وجـود ندارد.
با این حال ، آیا مردم مدینه در ایـن بیعـت حضـور داشـتند؟ و اگـر حضـور داشـتند، حضورشان به چه میزان بوده است و تا کی در صحنه بوده اند؟ تاریخ بیعت مردم مدینه با امام حسن به زمانی بازمی گردد که جاریة بن قدامـه بـه دنبال تجاوز بسر بن ابی أرطاة به سرزمین های تحت امر امیرالمؤمنین حضرت علـی ، از سوی ایشان به سوی نجران ، مکه و سپس مدینه رهسـپار شـد و در بـین راه از شـهادت امیرالمؤمنین حضرت علی با خبر گردید.
هم چنین مشخص نمی شود که آیا تعـداد آنـان زیاد بوده و گرایش آنان به گونه ای بوده است که در امور دینی ، سیاسـی و اجتمـاعی پیـرو آن حضرت باشند؟ آیا به اصطلاح گرایش اعتقادی داشتند؟ برای پاسخ به این پرسش ها، می توان به گزارشاتی که به توصیف عزاداری اهل مدینـه بر شهادت امام حسن پرداخته اند توجه نمود چه اینکه بازارهای مدینه تعطیـل شـده و 15 عزاداری هفت روز به طور انجامید.
٥٦ مشاهده مـی شـود کـه بـه فاصله حدود سی سال ، اهل مدینه که با استفاده از معیارهای دیگری مانند سـابقة تشـرف به اسلام و شرکت در جنگ ها٥٧ از سهم قابل توجهی برخوردار بودند در معـرض از دسـت دادن امتیازهای خود قرار گرفتند و دوستی آنان با اهـل بیـت : بـه ویـژه امیرالمـؤمنین 58 حضرت علی می توانست سبب محدودیت های سیاسی و اقتصادی برای ایشان شود.
(
, 
, 
)
