خلاصة:
ناسازگاری عمیق آموزههای علوم انسانی غربی در جنبههای مختلف مبانی و اصول با اهداف متعالی اسلام و اقتضائات جوامع اسلامی ضرورت اسلامیسازی علوم را روشن میسازد.نوشتة پیش رو تلاشی است در آشکار ساختن اقدامهای اولیه در اسلامیسازی علوم که پس از تبیین علم اسلامی و رویکردهای اسلامیسازی، مبانی قرآنی معرفتشناسی، خداشناسی، جهانشناسی و انسانشناسی را بررسی میکند.در پرتو معارف قرآنکریم، در معرفتشناسی، گسترهای فراتر از حس و تجربه رخ مینمایاند؛ در خداشناسی، توجه به فاعل حقیقی، حاکمیت یک عزم و تصمیم دربارة هویت عالم شکل میگیرد؛ در جهانشناسی و انسانشناسی، ژرفنگری در هدف آفرینش، جامعنگری به عالم هستی، توجه به مراتب طولی و پیوستگی و ارتباط پدیدهها و نگاه به همة ابعاد وجودی انسان بر دل و دیده دانشورزان روشنبین مینشیند. با این نگرش، تحول جدی در علوم کنونی پدید میآید و اسلامیسازی علوم ثمر میدهد.
ملخص الجهاز:
"بر اساس مبانی قرآن کریم ـ از معرفتشناسی، خداشناسی، هستیشناسی و انسانشناسی ـ ضروری است اقدامهای زیر در اسلامیسازی علوم انجام گیرد: ـ افزون بر حس و تجربه از راههای دیگر شناخت، یعنی عقل و شهود، نیز استفاده شود، و در هیچ موردی ادعا نشود که عقل تجربی در این مورد کافی است؛ ـ نه تنها از تأییدها و تحلیلهای نقلی استمداد شود بلکه محور بحث قرآن کریم باشد و باید توجه داشت اگر مطلبی بر اساس تعبد بر وحی مستند و اثبات شد، این هم علم است؛ ـ به جای نگاه استقلالی به پدیدههای هستی در علوم موجود، به هستی با دیدة توحیدی نگاه شود، یعنی عنوان طبیعت برداشته شود و به جای آن عنوان خلقت قرار بگیرد؛ ـ نگاه افقی به بلندای نگاه طولی دست یازد، یعنی زنجیرة از خاک به خاک گسسته گردد و به گسترة «إنا لله و إنا إلیه راجعون» راه یابد؛ ـ تفسیر هر جزئی از خلقت با در نظر گرفتن تفسیر جزء دیگر همراه باشد؛ ـ در تفسیر کتاب تکوین الهی از کتاب تدوین، و اسماء و صفات الهی نیز استفاده گردد؛ ـ نگاه حیوانی به انسان به نگاه آسمانی انسان (خلیفهاللهی) اوج گیرد و تاج «کرمنا بنی آدم» بر سر نهد؛ ـ ابدیت انسان مورد توجه قرارگیرد و هدف افراد در جامعة الهی به عالم ماده محدود نگردد بلکه مبنای حیات بر اساس دنیا، آخرت و پیوند بین این دو نشئه تبیین گردد."