خلاصة:
در طول تاریخ همراه با پیشرفت های بشری در زمینه های گوناگون، شیوه های جنگ نیز دستخوش تغییر و تحول شده و به مرور تلاش شده تا این جنگ ها قانونمند شود. این تلاش ها در هر دوره ای برای سلاح های نوین انجام شد و قوانین مکتوب شدند. اما به یکباره گسترش فزاینده فناوری و توسعه آن به دنیای مجازی این مجال را به متخصصان نداد تا قوانین این نوع جنگ را نیز مکتوب نمایند و به ناگاه در مقابل اسلحه جدیدی قرار گرفتند که دارای خصوصیات مرموز و ناشناخته ای می باشد. اختراع رایانه و متعاقب آن اینترنت فضای جدیدی را به نام دنیای مجازی مقابل بشر قرار داد. این بار جنگ ها در فضای مجازی و سایبری پیش رفتند. حملات رایانه ای در حال افزایش شتاب است و این حملات نه تنها در منازعات سیاسی، بلکه در برنامه های باج گیرانه و با هدف صدمه زدن به تاسیسات حیاتی نیز استفاده شده اند. لذا از آنجا که این نوع حملات قابلیت صدمه زدن به غیرنظامیان را دارا می باشد کاربرد حقوق بین الملل بشردوستانه در این حوزه لازم و ضروری می باشد.
Throughout history human life has changed and improved. Along with this developments and changes the way of the war has also changed. Cyber war is one of the most important transformations. By modifying the type of battles، weapons also have changed. With the development of virtual space، governments have set their eyes on cyberspace. State and non-state actors in cyberspace are working together but with no clear identity. In this context، computer attacks are increasing، however، there are no regulations to investigate cybercrimes. Attacks are increasing in cyberspace and they influence not only political conflicts but also impact negatively on the economy of civilians. As these attacks are capable of hitting civilians، so the application of international humanitarian law is mandatoryin this area.
ملخص الجهاز:
با توجه به این مقدمه و اینکه جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که در سال های اخیر با معضل جنگ مجازی و سایبری مواجه بوده است ، این مقاله میخواهد به این سؤال پاسخ دهد که آیا قوانین حقوق بین الملل بشردوستانه را میتوان در زمینه جنگ های سایبری نیز به کار برد؟ و آیا میتوان جنگ سایبر را به عنوان یک شیوه نوین جنگی خطاب کرد؟ در پاسخ به این پرسش ، فرضیه پژوهش عبارت از این است که در حقوق بین الملل بشردوستانه یا حقوق بین الملل عرفی هیچ ماده یا قانونی وجود ندارد که به طورصریح جنگ سایبری یا حملات به شبکه های رایانه ای چه در زمان جنگ یا در زمان های خارج از جنگ و به صورت مستقل را غیرقانونی و ممنوع اعلام کند.
در قطعنامه ٣٣١٤ مجمع عمومی سازمان ملل متحد مورخ ١٤ دسامبر ١٩٧٤ که مبنای تعریف تجاوز در اصلاح اساسنامه دیوان کیفری بین المللی قرار گرفت ، در ضمیمه ١ این قطعنامه در بند «ب » ماده (٢) نیز «استفاده از هرگونه سلاح توسط یک دولت بر علیه قلمرو دولت دیگر» مصداق یک عمل تجاوزکارانه در نظر گرفته شده است (موسیزاده و امینیان ، ٥٦:١٣٩٠).
هرچند در زمان تدوین اصول حقوقی منازعات مسلحانه استفاده از فضای سایبر مطرح نبوده و جنگ سایبری به عنوان یک ابزار جنگی شناسایی نشده است اما قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه بسیار فراتر از آن هستند که محدود به زمان و مکان تلقی شوند، دیدگاهی که در سال ١٩٦٣ نیز دیوان آن را تأیید کرد.