خلاصة:
با بررسی واژگان مرتبط با سعادت در قرآن کریم میتوان دریافت که استعمال آنها در سورههای مکی بیشتر از سورههای مدنی است، و شاید دلیل این باشد که این مفهوم در قلبهای اهل مکه جای گیرد که فقط با روی آوردن به دین الهی و شریعت واقعی میتوان به سعادت حقیقی دست یافت. این مفهوم در قرآن کریم، نمودها و نظائر و در واقع زیرمجموعههایی دارد که به نوعی با مفهوم سعادت در ارتباطاند مانند الرضا، الفرح، السرور، و قرة عین؛ که البته هریک از آنها به نوعی زیرمجموعهای از سعادت واقعی است و نمیتوان سعادت را کاملا معنا کرد. مقاله حاضر میکوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به ریشهیابی الفاظ و معانی مرتبط با سعادت پرداخته و با استفاده از تفاسیر مختلف به شرح و تبیین آنها بپردازد.
ملخص الجهاز:
"(1929 اگر بخواهیم قول اغلب مفسرین در مورد سعادت را در یک بند بیان کنـیم ، مـیتـوان گفت : سعادت دنیوی، که آن یاری اموری الهی نسبت به انسان جهت رسیدن بـه خیـر و نعمت و گشایش روزی و نیز ایمان به خداوند و تبعیت از پیامبران (علیهم السلام ) اسـت ، منجر به سعادت حقیقی و اخروی میگردد کـه آن بهـره منـدی از جـاودانگی در بهشـت است .
کلمه کل مکی مدنی الرضا 19 54 73 الفرح 8 14 22 الفرح ٤٤ الفرح ١٠ ٣ السرور الضجر مرتبط با موضوع بحث ١٣ قرة عین 10 28 38 اللذة 1 2 3 البهجۀ 1 2 3 البشری ١٢٨بار ٥١ ٣٣ مناسب موضوع ما 84 الهناء 1 3 4 الروح ٣ ٣ ــ السکینۀ 32 37 69 الطمأنینۀ 8 5 13 الشرح ٥ ٥ ـ الحیاة الطیبۀ ٥٠ ٢١ ٢٩ الأمن 7 13 20 در واقع اکثر الفاظ در سوره های مکی آمده است تـا بـه اهـل مکـه یـادآور شـود کـه سرنوشت آن ها در دنیا و آخرت کاملا مجزاست ، و نیز مفهوم سعادت در قلـب هـای آنـان جای گیرد و با روی آوردن به دین الهی به نشر و تبلیغ آن برای دیگران بپردازند.
با مقایسه معانی مورد نظر در ارتباط فرح و سرور بـا سـعادت در مـییـابیم کـه فـرح آشکار در لذت های دنیوی تحقق مییابد، و آیات قرآنی بر این امر تأکید دارند و سرور بـا لذت های دنیوی یا اخروی متحقق میشود که این امور معنای نزدیکی با سـعادت دارنـد الا اینکه واضح است که سعادت عام تر و فراگیرتر از شادی انسان بـه نعمـت هـای الهـی و لذات دنیوی و گشایش سینه است ."