خلاصة:
یکی از بزرگان و مفاخر استان خراسان جنوبی که تاکنون جایگاه ادبی او ناشناخته مانده ، ولی دشت بیاضی است . بدین منظور به شیوه ی توصیفی و تحلیل محتوا به بررسی مضامین و زیبایی های لفظی و معنوی اشعار او پرداخته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که غزل ولی دشت بیاضی غزلی شیوا و دل نشین در موضوع عشق مجازی است و ویژگی های مکتب وقوع را دارد. شعرش پر از سوز و گداز است ، حالات مختلف عشق را به زیبایی و شیوایی و با زبانی رسا و سلیس به تصویر کشیده است ، اما از اندیشه ی چندان والایی برخوردار نیست . مهم ترین مضامین غزلیات ولی دشت بیاضی ، عشق و حالات عشقی ، آن هم از نوع وقوعی آن است ، ناامیدی و قتل از دیگر مضامین پر بسامد در غزلیات او هستند. اما شعر او از نظر ظاهری تسلط بر استعمال به جا و مؤثر صور خیال و آرایه های بدیعی در جایگاه ممتازی قرار دارد. ساختن ترکیبات تصویری و حرکت در قطب استعاری زبان بویژه تشخیص ، از شگردهای بارز بلاغی شعر او هستند.
ملخص الجهاز:
"(270 :1362 اما افراط در مضامین این نوع شعر، نتایجی در پی داشت که مثبت نبود «چون شاعران وقوع همه ی توجه خود را به این نکته متمرکز کردند که شعر، موضوع تجربه و نوعی زندگی انسان است ، به دور باطل زندگی یک نواخت و بسته ی سده های میانه گرفتار شدند و تصور کردند که تجربه ی زندگانی چیزی نیست جز آن چه در رابطه ی عاشق و معشوق و زیرسلطه ی عشق صورت می گیرد و حال آن که اگر با دیده ی بازتری به موضوع می نگریستند، می توانستند موجب تحولی اساسی در ادب فارسی بشوند» (شفیعی کدکنی ، ١٣٨٢: ٢٧-٣٢).
یکی از موضوعاتی که در شعر مکتب وقوع دیده می شود گله گزاری های عاشق از معشوق است که گاه رنگ واسوخت به خود می گیرد و لحن و بیانی نه چندان متناسب ناز و نیازهای عالم عشق پدید می آورد، بازتاب این گونه مضامین عشقی در غزلیات ولی چشمگیر است ، مانند نمونه های زیر: ناز کم کن کز خریداران همین من مانده ام .
یکی از جولانگاه های آرایه ی اغراق ، غزل و اشعار عاشقانه و غنایی است ؛ چرا که عشق آن قدر ماورایی و متفاوت است که هر چه در وصف حالات آن و جمال معشوق اغراق شود زیباست ، ولی دشت بیاضی در اغراق نیز قدرت شگفت انگیزی دارد که به ذکر چند نمونه می پردازیم : لاغری خود: ز ضعف اگر نکنم ناله کس نمی داند."