خلاصة:
بیتردید آموزش یکی از رسالت های اصلی پیامبر عظیم الشان اسلام صاست که قرآن نیز بـدان تصریح کرده است . بر اساس بینش شیعی و وفق روایات ماثور نبوی این مسئولیت خطیر پس از پیامبرص متوجه جانشینان به حق آن حضرت یعنی ائمه اطهار است . و امامـان شـیعه هرچند همگی انوار واحده و از نور واحدند و از این زاویه تفاوتی بین آنان نیسـت امـا حضـور در زمان خاص و یا مکان خاص موجب شده تا برخی بتوانند این رسالت خطیر را ادا نمایند و برخی دیگر به دلیل تنگناهای سیاسی با موانعی روبرو باشند. در این میان امام صادق ع بنا به دلایلی توانستند جوانب مختلف معارف قرآن کریم و سنت نبوی و سیره علوی را آموزش و نشر دهند و نظام جامعی را در بعد تعلیم و تربیت به بشریت ارائه کنند. از این رو در این نوشته عزم بـر ایـن است تا شیوه این امام همام در امر آموزش از خلال روایات صادره از آن حضرت استخراج و به نسل فراگیر علمی و آموزگارانشان عرضه گردد.
ملخص الجهاز:
"بر همین اساس امام صادق ع بر این مهم تأکید ورزیده و فرمـوده اسـت : «تعلموا العربیۀ فإنها کلام الله الذی تکلم به خلقه »٢ امام ع در این روایت تصریح میکند کـه عربی را بیاموزید و سپس تعلیل میکنند که چون عربی زبان قرآن است باید فراگرفت .
ازاین رو توجه بـه ارشاد امام صادق ع به این مهم که مسئولیت پذیری نسبت به تراث معصومین ع تنهـا قبـول آن نیست بلکه حراست و حفاظت - عدم افشاء برخی امور- نیز بخشی از این مهـم اسـت ، بسـیار کارگشا است .
صحیح خوانی از دیگر اموری که در سیره آموزشی امام صادق ع جلب توجه می کند صحیح خواندن عبارت و نیز کلمات و اسامی است چنانکه آن حضرت ع بـه جمیـل بـن دراج مـی فرمایـد: «أعربـوا حدیثنا؛ فإنا قوم فصحاء»٢.
نتیجه گیری با مطالعه روایات امام صادق ع و بررسی سیره آن حضرت میتوان چنین نتیجه گرفت کـه امام صادق ع به دلیل قرار گرفتن در عصری متمایز از دیگر ائمه ع ، به عنوان شخصیتی کـه بیشترین تأثیر علمی را در ابعاد آموزشی و تربیتی بر جامعه اسلامی و به خصـوص شـیعه داشـته است ، و از نزدیک به فراگیران علوم مختلف و مدعیان علم و دانـش روبـرو بـوده اسـت ، الگـوی مناسبی برای برنامه ریزان درسی و مدیران مراکز آموزشی، پژوهشی و تربیتی در تعلـیم و تربیـت متعلمین است ، لیکن باید توجه داشت که نباید به نقل صرف چند روایت بسنده کرد بلکه بایـد بـا تحلیل علمی و فنی به قواعد و ضوابط منطبق با عصر حاضر دست یافت ."