خلاصة:
در 21 نوامبر ویکتور یانوکوویچ رئیسجمهور اوکراین در اجلاسی در لیتوانی توافقنامه تجاری و تعامل با اتحادیه اروپا را لغو و از امضای آن سرباز زد. این موضوع باعث اعتراضات گسترده در اوکراین شد. با کشته شدن 5 نفر از معترضین، اوکراین وارد جدیترین بحران سیاسی خود بعد از انقلاب نارنجی در 2004 شد. همانند سایر بحرانها ازجمله بحران سوریه در سال 2011 روسیه و ایالاتمتحده امریکا با اعلام جانبداری از دولت و معترضین دوباره در تقابل با همدیگر قرار گرفتند. سؤال اصلی این است که ریشه اصلی اهمیت اوکراین برای روسیه و ایالاتمتحده را در چه امری باید جستوجو کرد؟ یا به عبارت بهتر مهمترین عامل تأثیرگذار بر نگرش روسیه و ایالاتمتحده در بحران اوکراین چیست؟ پژوهش حاضر استدلال میکند که ریشه اصلی تقابل روسیه و ایالاتمتحده در اوکراین را باید در اهمیت ژئوپلیتیکی اوکراین و رقابت ژئوپلیتیکی روسیه و ایالاتمتحده آمریکا در دوران پس از جنگ سرد دانست. هدف از این پژوهش بررسی مهمترین مؤلفههای تأثیرگذار بر نگرش شرق و غرب در بحران اوکراین است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است.
ملخص الجهاز:
رقابت ژئوپليتيک روسيه و ايالات متحده آمريکا پس از جنگ سرد برژينسکي ١ عقيده دارد: "طي چهار دهه جنگ سرد، بزرگ ترين خطر ژئواستراتژيک پيش روي آمريکا اين بود که نکند يک ايدئولوژي خودکامه متخاصم که حدود دوسوم ابرقاره اوراسيا را در کنترل خود داشت ، بر بقيه آن حاکم شود"(برژينسکي، ٩٣٨١: ١٥).
Blavza است که در سال هاي طولاني به عنوان مرکز توليد عمده غله اروپا محسوب ميشد؛ ٤- اوکراين با برخورداري از ٢٧٨٢ کيلومتر مرز آبي در کنار درياي سياه ، موقعيتي دارد که ميتواند مرکز حمل ونقل خطوط انتقال انرژي (نفت و گاز) از جنوب به شمال و از شرق به غرب باشد" (طبري، ٩٣٨٧: ٨٧-٨١).
سه عامل در اهميت کريمه براي اروپا تأثيرگذار است : "٩- از منظر داخلي، يکپارچگي سرزميني ضعيف و فساد دولتي، مشکلات سياسي و اقتصادي حل نشده و تنش فزاينده بين اسلاوها و اقليت تاتارها؛ ٢- از نظر عوامل خارجي، افزايش نفوذ روسيه در منطقه با توجه به اکثريت ساکنان روس تبار کريمه و پايگاه دريايي روسيه در سواستوپل ؛ ٣- از منظر بين المللي نيز موقعيت استراتژيک کريمه و نقش آن در همکاريهاي منطقه اي ؛ ازجمله همکاري در درياي سياه و همکاري کشورهاي شرق اروپا و تأثير آن بر بهبود همکاري اروپا- اوکراين –روسيه و اروپا –روسيه و ترکيه ؛ از دلايل اهميت کريمه براي اروپاست " ( ٢ :٢١١١ ,Shapovalova, Jarabik ) 9.
“Russian Foreign Policy towards Ukraine: a Case of New Imperialism?”, Paper presented at the Annual International Young Researchers Conference “, Eurasian Empire: Literature, Historical, and Political Responses to Russian Rule in the Twentieth Century”27-21 October.