خلاصة:
یکی از مهمترین مسائل پیش روی پژوهشگران در حوزه ادب فارسی، فقدان اطلاعات کافی در خصوص پیشینه مطالعات پارهای موضوعات مرتبط با شرح احوال و آثار و اندیشههای شاعران و نویسندگان، بهویژه سرآمدان ادب فارسی است. پژوهش حاضر پاسخی به حوزه خاقانیپژوهی است. این پژوهش به معرفی خاقانیپژوهی در عرصه کتب، مقالات و پایاننامهها در ایران از سال 1300 تاکنون میپردازد. اگرچه سایتهای اینترنتی و کتابشناسیهایی در زمینه شناخت سابقه تحقیقات انجام گرفته درباره خاقانی در دسترس است، یادکرد این نکته ضروری است که اطلاعات اغلب این سایتها و کتابشناسیها غالبا مختصر و ناقص است؛ بر همین مبنا ضرورت پژوهشی جامع به منظور معرفی و نقد پژوهشهای انجام گرفته درباره خاقانی، به پدید آمدن چنین اثری منجر گردید. خاقانیپژوهی، معرفی و نقد بیش از 1000 پژوهش درباره خاقانی (اعم از کتاب، مقاله و پایاننامه) است. از جمله نوآوریهای این تحقیق، استفاده از روشی انتقادی در معرفی پژوهشهای انجامشده است؛ یعنی علاوه بر معرفی هر پژوهش، در بخشی با عنوان «اشاره»، به موارد قوت و ضعف پژوهش اشاره شده است.
ملخص الجهاز:
"بررسیهای تصحیح متون و تصحیح شعر خاقانی و همچنین نقد گزیدهها و پژوهشهای انجام گرفته درباره شعر خاقانی از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ به این دلیل که معنی و مفهوم شعر خاقانی به سبب کاربرد اصطلاحات علوم و فنون مختلف و اختلاف ضبط پارهای کلمات در نسخههای متعدد، تا حدی دیریاب یا محل بحث و نظر است و گهگاه علیرغم پژوهشهای زیادی که در زمینه شعر خاقانی نوشته شده است، مشکلات زیادی در خصوص درک مقصود شاعر وجود دارد.
جدول 3 تعداد و درصد کتابهای نوشته شده دربارة خاقانی شروانی موضوع تعداد درصد تصحیح 15 15 گزیده 22 22 شرح 23 23 فرهنگ 8 8 سایر 32 32 جمع 100 100 نمودار 3 تعداد و درصد کتابهای نوشته شده دربارة خاقانی شروانی خاقانیپژوهی در عرصة کتب در دهههای مختلف دهه تعداد درصد 20 1 1 30 6 6 40 8 8 50 4 4 60 8 8 70 31 31 80 42 42 جمع 100 100 نمودار 4 خاقانیپژوهی در عرصة کتب در دهههای مختلف همانگونه که مشاهده میشود از مجموع 100 کتاب نوشته شده درباره خاقانی، همانند مقالات و پایاننامهها، کتابهایی که در آن به نقد و بررسی اشعار خاقانی پرداخته و با عنوان سایر ذکر شده است، بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است و از نظر زمانی پژوهشهای دهه 80 بیش از سایر دههها بوده است."