خلاصة:
جاینامها مجموعه ای از واژگان هستند که از روزگاران گذشته برجا ماندهاند. در این مقاله ضمن تعریف جاینامشناسی و انواع جاینام ها از دید زبانشناسی ، به ارائة روشـی زبـانشـناختی بـرای تحلیل ساختار واژگان و دسته بندی جاینامها پرداخته شده اسـت . یکـی از قـدمهـای بنیـادین برای بررسی درزمانی و هم زمانی جاینامها، بررسی آنهـا از دیـدگاه صـرفی اسـت . از آنجـا کـه جاینامها، به عنوان مقولات زبانی ، درطولزمان در معرض انواع تحولات زبانشناختی قرار دارنـد، در این بررسی ساخت صـرفی جـاینـامهـا در اسـتان همـدان مـورد توجـه قـرار گرفتـه اسـت . براین اساس، با کمک روشهای زبانشناسی تاریخی بر روی جاینامهای استان همـدان، بررسـی صرفی انجام گرفته است و برای هریک از وندهایی کـه در سـاخت جـاینـامهـا دخالـت دارنـد، کارکرد جدیدی در جاینامسازی پیشنهاد شده، که تاکنون مطرح نبوده است .
Toponymy is the study of place-names، based on etymological، historical and geographical information. This research tries to have a derivational morphology survey on toponyms of Hamedan province. The main discussion proposes a true method to analyze toponyms based on derivational morphology and historical linguistics point of view. This paper gives many applied affixes supported by clear examples. Since toponyms have been subjected to many linguistic changes throughout the history، this paper focuses on the syntactic structure analysis. There is also a new function proposed for the affixes which are found in the toponyms studied in this research
ملخص الجهاز:
"در این مقاله «وندهای اشتقاقی » پربسامد در ساخت جاینامهای بخشی از گسترة غرب ایران (استان همدان) بررسی شده و سیر تحول آنها در دورههای مختلف زبان فارسی : باستان، میانه و نو ارائه شده است .
این پسوند در ایرانی میانة غربی و فارسی دری برای ساختن اسم مکان، اسم زمان و صفت نسبی به کار رفته است (ابوالقاسمی ،١٣٨٣: ٣٢٥ و ٣٤٤).
همچنین این پسوند، از منشأ پسوند جمع باستان – ان (na) < فارسی میانه na– < ایرانی مادر mnaa-* نیز در جاینامهای استان همدان دیده می شود.
این پسوند در ایرانی میانة غربی و فارسی دری در ساخت صفت نسبی از اسم به کار رفته است (ابوالقاسمی ، ١٣٨٣: ٣٢٥ و ٣٤٤).
این پسوند در ایرانی میانة غربی برای ساخت اسم و صفت به کار رفته است (ابوالقاسمی ، ١٣٨٣: ٣٢٦ و ٣٤٤).
پسوند nge– در ایرانی میانة غربی برای ساختن صفت از اسم به کار می رفته و به صورتهای «ـگین » و «ـگن » و با همان کاربرد، به فارسی دری رسیده است (ابوالقاسمی ، ١٣٨٣: ٣٢٩ و ٣٤٦).
پسوند nga– در ایرانی میانة غربی برای ساخت صفت نسبی از اسم به کار می رفته و به صورت «ـگان» به فارسی دری رسیده است (ابوالقاسمی ، ١٣٨٣: ٣٢٩ و ٣٤٦).
این پسوند در ایرانی مادر و ایرانی میانة غربی برای ساخت صفت از اسم به کار می رفته و به فارسی دری نرسیده است (ابوالقاسمی ، ١٣٨٣: ٣١٢ و ٣٢٨ و ٣٤٦)."