خلاصة:
تربیت عبادی، بخش از تربیت دینی است که کودکان را با وظایف و تکالیف عبادی آشنا کرده و آنان را متعهد به انجام آن می نماید. بر اساس روایات در بین تکالیف عبادی، نماز و روزه بیش از دیگر اعمال، ضرورت آموزش به کودکان دارد. آنچه در این بررسی اهمیت دارد، این است که بدانیم این مسئولیت بر عهده کیست، از چه زمانی شروع می شود و حکم فقهی آن چیست؟ به همین منظور مجموعه ای از آیات و روایات به صورت عام و خاص بیان شده و سپس به پرسش های مربوطه پاسخ داده است. حاصل بررسی ادله، شروع آموزش نماز از شش یا هفت سالگی است. این وظیفه به صورت وجوب یا استحباب موکد بر عهده والدین است، حتی می توانند در صورت سهل انگاری، آنان را مورد مواخذه قرار دهند. عقل نیز موید این مطلب است.
ملخص الجهاز:
از بين اين احتمالات ، احتمال سوم شواهد بيش تري دارد، زيرا اولا ائتمار در جاي ديگر کاربرد قرآني، بـه معنـاي استشاره به کار رفته است (طريحي، همان : ٣/ ٢٠٨؛ فيض کاشاني، تفسير صافي ١٤١٥: ٤/ ٨٥؛ طباطبايي، الميزان في تفسـير القرآن ١٤١٧: ١٦/ ٢١)؛ ثانيا بيشتر مفسران ، ائتمار را مشاوره معنا کرده انـد (طباطبـايي، همـان : ١٩/ ٣١٧؛ مکـارم شـيرازي، الأمثل في تفسير کتاب الله المنزل ١٤٢١: ١٨/ ٤٢٠)؛ ثالثا لفظ «بينکم » در آيه با معناي مشورت کردن با يکديگر مناسب تر است (اعرافي، مشورت والدين با يکديگر در تربيت فرزندان بيتا: چاپ نشده ).
حال اين سؤال مطرح ميشود که آيه علاوه بر رابطه زن و شوهر، آيا به امور فرزندان نيز توجه دارد؟ در جواب ميتوان سه احتمال را بيان کرد: اول اينکه آيه ائتمار اختصاص به رابطه زن و شوهر دارد.
٤. آيه به دلالت اقتضا شامل دوره زوجيت ميشود، زيرا آيه که ميفرمايد پـس از طـلاق در رسـيدگي بـه امـور فرزندتان با يکديگر مشورت کنيد، معلوم ميشود که اين تکليف قبل از طلاق نيز وجود داشته و چون احتمـال ايـن بوده است که بعد از طلاق اين تکليف مورد غفلت واقع شود، تأکيد کرده است کـه پـس از طـلاق نيـز مکلـف بـه مشورت در امور فرزندان هستيد.
(318 /1 :1419 حال با توجه به اينکه امر در آيه ، دلالت بر وجوب يا رجحان ميکند، اين سؤال مطرح ميشود که امر کـودک بـه نماز در چه زماني واجب است ؟ در جواب ميگوييم که آيه اطلاق دارد.