ملخص الجهاز:
"دست دخترش را کشید و از آنجا دور شد و من درحالیکه به کودک تحقیر شده و گریان که به دنبال مادر میدوید نگاه میکردم از خود پرسیدم:آیا روش بهتری وجود نداشت؟ در مدرسهای در شمال شهر یا جنوب شهر،فرقی نمیکند،شاگردی باوجود تذکر مکرر معلم بازهم مشقش را نیاورده است و لذا با خطکش بلند تنبیه میشود و صدای شیون این تنها متخلف کلاس،قلب چهل شاگرد دیگر را به درد میآورد.
معلمان و مربیان،قبل از هرچیز مسئول رفتار خود در خانوادهاند و اگر آنان با عواقب تلخ و مصیبتبار خشونت و تنبیه بدنی در مورد کودکان خود و روشهای سازندهء تربیتی آشنا نباشند نمیتوان انتظار داشت که در مدرسه و در کلاس درس روش صحیح تربیت نونهالان را به کار بندند.
امروزه با پیشرفتهای چشمگیر بشر در زمینههای مختلف علمی،جنبهء دیگری از رفتار استاد یا مربی مورد تأیید قرار گرفته است که بر پایهء عشق،اعتماد،شناخت نیازها و تواناییهای کودک و ایجاد شرایط مناسب برای رشد استعدادهای وی استوار است، بنابراین بهتر نیست جملهء(«مهر استاد به ز مهر پدر»را جایگزین عبارت قبلی بکنیم؟ مهر پدر،مهری است غریزی،طبیعی و ناشیاز علاق،خویشاوندی و مسلما ارزشمند،اما مهر استاد،یعنی محبتی که پرورش یافته،هدایت یافته،هدفدار ودور از پیشداوریها و تعصبات خانوادگی،قومی و نژادی باشد و همهء کودکان را صرفنظر از تفاوتها و تواناییهای آنان دربربگیرد، ارزشی صدچندان خواهد داشت.
بدینترتیب شاید بتوان بههمراه مربیان و متخصصان تعلیم و تربیت و با تکیه بر پژوهشهای فراوانی که در چند دههء اخیر دربارهء مدرسه و مسائل آن انجام گرفته است، اعلام کرد که اساس آموزش و پرورش تنها بر یک کلمه استوار است:«ارتباط» گواهینامهای برای انسانیت چندی پیش به مناسبتی در مراسم توزیع کارنامهها آخرین کلاس یکی از دبیرستانهای دخترانه شرکت داشتم."