خلاصة:
در سده هاي اخير مسئله حكومت فقيه در دوران غيبت امام عصر# واكنش هاي جدي را در ميان فقها پديد آورده است كه برخي موافق و برخي ديگر مخالف آن مي باشند. اما در ميان فقهايي كه به وجوب تشكيل حكومت راي داده اند، مسئله اي مهم وجود دارد و آن اينكه آيا فقها در تحصيل و آماده سازي مقدمات حكومت وظيفه اي دارند يا خير؟ در كنار فقهايي كه معتقدند براي تشكيل حكومت بايد منتظر شرايط شد تا مردم زمينه حكومت فقيه را ايجاد كنند، امام خميني نظري نو را مطرح كرده اند. ايشان با تكيه بر دلايل عقلي و نقلي و بينشي عميق از ماهيت احكام اسلامي معتقدند بر فقها واجب است تا براي تحصيل شرايط حكومت، اقدام و شرايط را آماده كنند و سپس مسلمانان را به پيروي از خود و پذيرش حكومت فقيه دعوت نمايند. بر اين اساس از نظر ايشان تحصيل مقدمات حكومت، از باب مقدمه واجب است نه مقدمه وجوب. در اين نوشتار برآنيم تا با استفاده از روش توصيفي ـ تحليلي به تبييني كامل از نظريه امام خميني در باب تحصيلي بودن حكومت فقيه، در مقابل حصولي بودن آن پرداخته و دلايل ايشان بر وجوب تحصيل مقدمات حكومت را بيان كنيم. در انتها به اين نكته اشاره مي شود كه طبق اين نظريه، اگرچه مشروعيت حكومت فقيه الهي است، تحصيل آن با قهر و غلبه و زور نبوده و نيازمند مقبوليت مردمي است.
ملخص الجهاز:
"پس از تبیین نظریه امام در باب تحصیلی بودن حکومت فقیه، این سؤال مطرح میشود که آیا امام با توجه به اینکه مبنای مشروعیت حکومت فقیه را «نصب الهی» میداند، معتقد بودند که فقیه جامعالشرایط موظف است با اعمال زور و اکراه بر مردم، حکومت را به شکل قهری به دست آورد و یا به مقبولیت مردمی نیاز است؟ و سؤال اساسیتر اینکه آیا پیامبران برای دعوت مردم بهسوی خدا و استقرار نظام الهی از قوه قهریه استفاده میکردند؟ و در واقع استقرار نظام الهی وضع به چه صورت بوده است و پس از آن چه صورتی یافته است؟ در پاسخ باید گفت: سیره انبیا الهی خصوصا پیامبر اکرم| در دعوت به حق و تشکیل حکومت، در مرحله پیش از پذیرش دین و نظام الهی، بر این بوده که هرگز از قوه قهریه برای هدایت مردم و عمل به دستورات دین بهره نمیگرفتند و بدون اینکه فشار و تحمیلی بر مردم داشته باشند و آزادیهای آنها را سلب کنند، با آگاهی دادن به مردم و تقویت سطح شناخت و معرفت آنها، زمینه انتخاب و گزینش آزادانه و پذیرش حق و تکالیف الهی را فراهم میآوردند؛ اما پس از انتخاب آزادانه دین و نظام الهی از سوی مردم، با کسانی که از اجرای قوانین سرباز میزدند و یا سر ستیز و مقابله داشتند، به شدت برخورد مینمودند."