خلاصة:
با افزايش نرخ ارز نه تنها قيمت كالاهاي وارداتي افزايش مييابد، بلكه قيمت كالاهاي توليدي داخل نيز ميتواند افزايش يابد.با توجه به تغييرات اخير نرخ ارز و به منظور مديريت صحيح تاثير افزايش نرخ ارز بر بخش سلامت، هدف اصلي اين تحقيق بررسي تاثير افزايش نرخ ارز بر تقاضاي واردات محصولات دارويي و تجهيزات پزشكي است. اين مطالعه با استفاده از رهيافت آزمون كرانهها عوامل موثر بر واردات محصولات دارويي و تجهيزات پزشكي را با تاكيد بر تغييرات نرخ ارز طي دوره زماني 1389-1356 بررسي نموده است. نتايج بيانگر اين است كه در كوتاهمدت و بلندمدت نرخ ارز از عوامل موثر بر تقاضاي واردات محصولات پزشكي و دارويي ميباشد. كشش تقاضاي واردات محصولات دارويي نسبت به نرخ موثر واقعي ارز در كوتاهمدت و بلندمدت به ترتيب 48/0- و 13/1- و كشش تقاضاي واردات تجهيزات پزشكي نسبت به نرخ موثر واقعي ارز در كوتاهمدت و بلندمدت به ترتيب 70/0- و 18/2- ميباشد. نتايج مويد اين است كه عدم حمايت از صنايع دارويي و واردات محصولات دارويي و تجهيزات پزشكي در مقابل افزايش اخير نرخ ارز، واردات دارو و تجهيزات پزشكي را به شدت كاهش داده و ضمن تهديد بقاي صنايع دارويي سلامت جامعه را به خطر مياندازد.
ملخص الجهاز:
مطالعات متعددی تأثیر افزایش نرخ ارز را بر واردات کالاهـا و خـدمات بررسـی نمـوده انـد کـه در ادامه به بیان مختصری از آن ها پرداخته میشود: پهلوانی و همکاران (١٣٨٦) عوامل مؤثر بر تقاضـای واردات در ایـران را بررسـی نمـوده و بـه ایـن نتیجه رسیده اند که درآمد ملی تأثیر مثبت و معنیدار و قیمت هـای نسـبی وارداتـی و نـرخ ارز تـأثیر منفی و معنیدار بر مقدار تقاضای واردات ایران داشته است .
٣- تصریح مدل و روش تحقیق با توجه به مطالعـات ذکـر شـده در بخـش قبـل ، بـرای بررسـی تـأثیر نـرخ ارز بـر تقاضـای واردات محصولات دارویی، تابع تقاضای واردات زیر در نظر گرفته میشود: iMPHPt=f(GNPt,oiLt,TTt,REERt,iNS,D1,D2) (1) که در آن : IMPHPt بیان گر ارزش واردات محصولات دارویی به قیمت ثابـت سـال ١٣٨٣، GNPt بیانگر تولید ناخالص ملی واقعی، OILt بیان گر درآمدهای نفتـی بـه قیمـت ثابـت سـال ١٣٨٣،TTt نشان دهنده نسبت شاخص قیمت کالاها و خدمات وارداتـی بـه شـاخص قیمـت گـروه بهداشـت و درمان ، REERt بیان گر نرخ ارز مؤثر واقعی، INS بیان گر حق بیمه واقعی دریافتی در رشته درمـان 1.
جدول (٢): تخمین ضرائب بلند مدت مدل تقاضای واردات محصولات دارویی با استفاده از روش ARDL متغیر ضریب انحراف معیار آماره t سطح احتمال لگاریتم تولید ناخالص ملی (LGNPt) 2/06*** 0/66 3/10 0/004 لگاریتم نسبت شاخص قیمت واردات به شاخص قیمت گروه بهداشت و درمان (LTTt) -0/093 0/89 -/10 0/918 لگاریتم نرخ ارز مؤثر واقعی (LREERt) -1/13* 0/56 -2/00 0/055 لگاریتم حق بیمه درمان تولیدی (LINSt) 0/42** 0/17 2/41 0/023 لگاریتم درآمدهای نفتی (LOILt) 0/27 0/66 0/40 0/690 *** ، ** و * به مفهوم معنیداری ضریب مربوطه به ترتیب در سطح ١%، ٥% و ١٠% میباشد.