خلاصة:
بررسی آثار نویسندگان مرد و به چالش کشیدن بیان و ذهنیّت مردان از زنان، یکی از مهم ترین رویکردها در مطالعات فمنیستی به شمارمی رود. در شعر أنسی الحاج و احمد شاملو، با چهرۀ ویژهای از زنان روبه رو می شویم؛ چهرهایی که گاه با معیارهای دنیای مدرن همساز است و زن را در جایگاه برابر با مرد نشان می دهد و گاه تحت تأثیر ذهنیّت تاریخی دو نویسنده، زن از موضع امروزی خود به جایگاه سنّتی اش سقوط می کند. در این جستار اشعار «الرّسولة بشَعرها الطّویل حتّی الینابیع» و «آیدا در آینه»، از دریچۀ نقد فمنیستی و در حوزۀ مطالعات ادبیّات تطبیقی مکتب فرانسه مقایسه شده است. مه مترین نتایجی که از این پژوهش به دست آمده است عبارتند از: - دو اثر مورد بحث، دارای کلّیّتی مشابه هستند و بیان شعری در این دو اثر، بیانی مردانه است که در مواردی با معیارهای مربوط به مکتب اصالت زنان مغایرت دارد. - ترسیم چهرۀ زن در دو اثر، از تأثیر بنمایههای اساطیری و مسائل تاریخی و فرهنگی بر ذهنیّت دو شاعر، برکنار نبوده است. - در بخشهایی از دو متن، أنسی الحاج و شاملو تحت تأثیر اندیشه های اجتماعی مدرن بوده اند. تأثیرپذیری از یافته های فمنیستی و نیز مفهوم انسانگرایی در غرب، نمونه هایی از آن است.
ملخص الجهاز:
"بررسی تطبیقی الرسولۀ بشعرها الطویل حتی الینابیع از أنسی الحاج و آیدا در آینه از احمد شاملو از دیدگاه نقد فمنیستی (علمی- پژوهشی) 1 علی ضیاءالدینی دشت خاکی * 2 عباس عرب چکیده بررســـی آثار نویســـندگان مرد و به چالش کشـــیدن بیان و ذهنیت مردان از زنان ، یکی از مهم ترین رویکردها در مطالعات فمنیستی به شمارمیرود.
ک: روســـالدو، ١٩٨٠: ٣٨٩-٤١٧) و در آن ، مردان دارای اقتدارند و از نفوذ بیشـــتری در عاملیت اجتماعی و نظارت بر نهادها برخوردارند؛ به عنوان مثال ، در شعر الحاج ، پیوند زن و جادو مطرح میشود: الســاحره / تظن نفســها مســحوره / من طغیان حبها علی (أنســی الحاج ،١٩٩٤: ٤١)؛ ســاحره / میپندارد خود سحر شده است / از طغیان عشقش بر من شـــاملو نیز در شـــعرش این مفهوم را بیان میکند: و تو ای جاذبۀ لطیف عطش که دشـــت خشک را دریا میکنی / حقیقتی فریبنده تر از دروغ ( شاملو،١٣٨٩: ٤٦٨) د.
(همان : ٤٦٨) ٣- نتیجه گیری این جستار، با بررسی کلیت دو اثر، ذهنیت تاریخی واسطوره ای در سازه های متنی، تقلیل جایگاه زنان از طریق بیان نقش های جنســـیتی و مادرانه و یا القای صـــفات منفی در ادبیات مردانه و نیز واکاوی چهارچوب های نقد فمنیستی، به نتایجی دست یافته است که عبارتند از: - هر دو اثر، در بخش هایی، نگاهی مردانه و ســـلطه گرا به زن دارد و این ، بازتاب دهندة نابرابری تاریخی زن و مرد در اغلب جوامع اســــت ."