خلاصة:
این تحقیق بر آن است تا تکنیک های عملیات روانی به کار گرفته شده توسط فرقه دمکرات آذربایجان در بازه زمانی سال های ٢٥-١٣٢٤را در زمان بحران آذربایجان واکاوی و بررسی کند. سوال اصلی مقاله بر این اصل استوار است که فرقه دمکرات چگونه توانست در بازه زمانی کوتاه (با توجه به حمایت های اتحاد جماهیر شوروی سابق ) نسبت به استقرار و تثبیت حکومت خودمختار در منطقه اقدام کند؟ به همین منظور فرضیه اصلی تحقیق به این صورت تدوین شد: فرقه دمکرات آذربایجان به منظور تحکیم حکومت خود در منطقه آذربایجان اقدام به انجام عملیات روانی بـر مخاطبین خود(مردم منطقه ) با توسل به تکنیک های متفاوت نموده است . نتایج حاصل حاکی از آن است که فرقه دمکرات در فواصل زمانی مختلف (تشکیل فرقه دمکرات ، تجزیه طلبی و تشکیل حکومت خودمختار) از تکنیک های مختلف عملیات روانی بهره برده است ، که از مهم ترین آن میتوان به تکنیک هـای هراس افکنـی، بـازخورد سـریع ، نمادسازی، تاریخ سازی و مشروعیت / مقبولیت سازی برای بیگانه اشاره کرد که با توسل به ابزارهای متداول آن زمان همچون رسانه و پخش اعلامیه اقداماتی موثر انجام داده است . پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده ، از این رو در جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات تحقیق از روش کتابخانه ای و بررسی اسنادی بهره گرفته شده است .
ملخص الجهاز:
"انتشـار اسـکناس های جدید توسط فرقه دمکرات - فارغ از کمک به بهبود شرایط مالی حکومت خودمختار- قادر بود نقشی مهم در ایجاد تمایز میان مردم آذربایجان با دیگر ساکنان ایران و پیشبرد پروژه هویت سازی مورد نظـر فرقـه ایفـا کنـد.
مقایسـه اسکناس های رایج در ایران آن دوره با اسکناس های چاپ شده توسط حکومت پیشه وری نشانگر این حقیقت است که فرقه دمکرات سعی میکرد از طریق جمع آوری اسکناس های ایرانی، تعلقات هویتی در آذربایجان را مهندسی و مدیریت کند.
مقامات شوروی از ابتدای اشغال آذربایجان توجه ویژه ای نسبت به فعالیت رسانه ای در این منطقه داشتند و آن را در زمره اولویت های خود قرار دادند، بـرای نمونـه از جملـه تصـمیمات شـورای کمیسـارهای اتحـاد شـوروی دربـارة "آذربایجان جنوبی" در مارس ١٩٤٤/ اسفند ١٣٢٢ انتشار روزنامه به زبان ترکی آذربایجانی دست کم سه نوبت در هفته توسط نیروهای نظامی شوروی مستقر در آذربایجان ، تأسیس چاپخانه ای در شـهر تبریـز همچنـین تأسـیس دبستانی در تبریز برای تدریس زبان ترکی آذربایجانی بود (حسنلی، ١٣٨٦).
نتیجه گیری پژوهش حاضر، با توجه به امکان تحقیق ، هفت نوع از تکنیک های عملیات روانی شامل هراس افکنی، بازخورد سریع ، نمادسازی، تاریخ سازی، دشمن سازی، برچسب زدن و مشروعیت / مقبولیت سازی همچنین رسانه های مورد استفاده به عنوان ابزار اصلی اقدامات دولت خودمختار آذربایجان را در تاریخ فرقه دمکرات (١٣٢٥ـ١٣٢٤) مورد بررسـی و مطالعه قرار داده است ."