خلاصة:
فروپاشی شوروی باعث پایلن جنگ سرد شد و پایانی بر رقابت های ایـدئـولـوژیـک و نظامی و استراتزیک بین دو بلوک جهانی شد . اما از سوی دیگر باعث تغییرات عمده ایی در صورت بندی های استراتژیک گردید و بروز رقابت های پیچیدهایی را در مناطـق پـیـرامـون شوروی شد . فضای منطقه با اعلام استقلال جمهوری های سابق شوروی شکل تازه ای پـیـدا کرد و تشکیل کشورهای آذربایجان، گرجستان، ارمنستان در منطقه قفقاز از یک سو و سعـی در پر کردن خلاء ژئوپلتیک شوروی در منطقه از سوی دیگر سبب شد تا قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای سعی در پر کردن این خلاء نمایند و هر کدام به دنبال راهی برای نـفـوذ در
منطقه باشند . عواملی چون منابع فراوان نفت و گاز، موقعیت ارتباطی و ترانزیتی حمل و نقـل را مطمع نظر قرار داده و بر امنیت منطقه تاثیر گذارند.
ملخص الجهاز:
"از طرفی دیگر نقباض فضایی شوروی و نطباق آن بر مرزهای روسیه و ظهور فضاهای آزاد شده مزیور که دچار خلاء قدرت شده فـرصـت را بـرای ا بساط فضایی قدرت های رقیب منطقه ای چون یران و تـرکـیـه و قـدرت هـای بـزرگ و فرامنطقه ای چون آمریکا و تحادیه اروپا فراهم نمود و لذا بررسی و مطالعه در مورد کشـورهـای تازه استقلال یافته قفقاز از زمان فروپاشی شوروی و اهمیت نقش زئوپولتیکی آن و بـررسـی جایگاه آن ها در نظریات مکیندر و اسپایکمن یعنی آسیای مرکزی در لمرو هار لند مـحـسـوب می گردد و قفقاز در حاشیه هار لند در دیدگاه مکیندر می باشد و یا در ندیشه اسپایکمن در ریم ند جای می گیرد و لذا ژئوپولتیک منطقه قفقاز از اهمیت فراو نی برخوردار است و ین اهمیت خـود دلیلی برای حضور قدرت های بزرگ و منطقه ای می باشد.
با نتخاب پو ین حوزه قفقاز به یکی از اولویت های مهم سـیـاسـت خـارجـی روسیه مبدل گشت و تلاش های فراو نی در بعاد مختلف برای تامین منافع ملی شروع شـد در حالی که ین کشور در معرض تهدید نفوذ سیاسی و اقتصادی و نظامی غرب در نزدیکی مرزهای جنوبی خود واقع شده به ین حوزه به د یل برخورداری از موقعیت ژئو لتیکی و منابع غنی نرژی به عنوان راه کاری جهت مقا له با غرب و حل مشکلات داخلی خود نگاه می کند."