خلاصة:
برآورد صحیح دبی رودخانه از جمله موارد مهم در مدیریت منابع آب، هیدرولوژی، مهندسی رودخانه، حفاظت خاک و هیدرولیک میباشد. در این پژوهش، عملکرد روش برنامهریزی بیان ژن، بهعنوان روشی هوشمند و نوین، جهت برآورد بارش رواناب حوضه آبریز کسیلیان، مورد بررسی قرار گرفته است. بهاین منظور، اطلاعات هواشناسی حوضه شامل متوسط بارش، دما، تبخیر، ساعات آفتابی و رطوبت، بهصورت ماهانه، متعلق به سالهای 1376 تا 1388 از ایستگاه هواشناسی سنگده جمعآوری و بهعنوان ورودی مدل استفاده گردید. همچنین، اطلاعات متناظر دبی جریان نیز، مربوط به ایستگاه هیدرومتری کیاکلا، بهعنوان خروجی مدل، استفاده شد. مدل برنامه ریزی بیان ژن، با 3 ژن و 30 کروموزوم اجرا شد. 80% دادهها برای آموزش و 20% برای آزمون مدل در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد مدل مذکور با ضریب همبستگی 635/0، جذر میانگین مربعات خطای 234/0 مترمکعب بر ثانیه و متوسط خطای مطلق 198/0 مترمکعب بر ثانیه، در بخش آزمون، از توانایی قابل قبولی در برآورد بارش رواناب حوضه آبریز کسیلیان، با استفاده از پارامترهای هواشناسی و هیدرولوژیکی برخوردار است.
ملخص الجهاز:
در این پژوهش ، عملکرد روش برنامه ریزی بیان ژن ، به عنوان روشی هوشمند و نوین ، جهت برآورد بارش رواناب حوضه آبریز کسیلیان ، مورد بررسی قرار گرفته است .
نتایج نشان داد مدل مذکور با ضریب همبستگی ٠/٦٣٥، جذر میانگین مربعات خطای ٠/٢٣٤ مترمکعب بر ثانیه و متوسط خطای مطلق ٠/١٩٨ مترمکعب بر ثانیه ، در بخش آزمون ، از توانایی قابل قبولی در برآورد بارش رواناب حوضه آبریز کسیلیان ، با استفاده از پارامترهای هواشناسی و هیدرولوژیکی برخوردار است .
در این مطالعات ، بارش رواناب حوضه به شکلی موفق ، با استفاده از روش های هوشمند، پیش بینی و مدل سازی گردیده است .
یکی دیگر از روش های هوشمند، روش برنامه ریزی بیان ژن ٤ میباشد که طی دهه اخیر نتایج موفقی را در مدل سازی و پیش بینی پارامترهای هیدرولیکی و حل مسایل غیرخطی مهندسی آب ارائه نموده است .
در این مقاله ، مدل سازی بارش رواناب رودخانه تالار واقع در حوضه آبریز کسیلیان به کمک روش برنامه ریزی بیان ژن ، مورد بررسی قرار گرفته است .
در ادامه ، نمودارهای نقطه ای دو بخش آموزش و آزمون ، ارائه گردیده است : شکل ٣- نمودار نقطه ای برآورد بارش رواناب در مرحله آموزش و آزمون 1- Root Relative Square Error (RRSE) ٤- نتیجه گیری در این پژوهش ، بارش رواناب حوضه آبریز کسیلیان ، به کمک روش برنامه ریزی بیان ژن و با استفاده از پارامترهای هواشناسی و هیدرولوژیکی حوضه ، مدل سازی گردید.