نبوغ و استعداد حضرت زینب (ع) معمولا فرزندان خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله، بخصوص آنها که در مسیر آن معصومین حرکت نموده اند بحکم وراثت از نبوغ و استعداد بالائی برخوردار بوده اند و این نبوغ و استعداد از همان آغاز خردسالی در حضرت زینب (ع) نیز بخوبی نمودار بود، هنوز سن هفت سالگی را پشت سر نگذاشتهبود که بهمراه مادرش فاطمه زهرا سلام الله علیها برای دفاع از حق امامت و خلافت امیر مومنان علیه السلام به مسجد مدینه رفت و خطبه بلند و پرمحتوای مادر را که در این رابطه در برابر زنان مهاجر و انصار ایران فرمود شنید و جمله به جمله ی آن در ذهن او نقش بست و سپس برای دیگران -از افراد خانواده اش- نقل و روایت نمود و این خطبه منطقی و مستدل بوسیله او بود که به تاریخ راه یافت، و این حکایت از استعداد و هوش سرشار دختر خردسالی می نماید که به مجرد شنیدن خطابه ای مفصل، تمام آن را با همه زیبائیها و ظرافتهایش، حفظ و برای دیگران افراد خانواده اش که در آن مجلس باشکوه حضور نداشته اند نقل می نماید.
تمام این عوامل در مورد زینب کبری سلام الله علیها، مصداق بارز داشت: مادر او حضرت فاطمه علیها سلام، زنی است که در خصلتها و خصوصیتهای انسانی بعنوان یک مادر و مربی، تاریخ نظیری برای او نشان ندارد و در عفت و پاکدامنیش از مقام والای عصمت برخوردار است و پدرش امیر مومنان علیه السلام در همان خانه ای تربیت یافته که فاطمه در آن خانه تربیت گردیده است و از آنجا که پس از پیامبر «ص» رهبری و امامت امت به عهده او موکول می شده است، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از همان آغاز خردسالی او را برای چنین مسئولیتی عظیم آماده و تربیت می نمود چنانچه خود در این باره می فرماید: «یرفع لی فی کل یوم من اخلاقه علما ویامرنی بالاقتداء به».
(
, 
, 
)
