شناسایی ساختار گسلی و تحول چشمه‌های کارستی با استفاده از رادار نفوذی (مطالعه ی موردی: استان کرمانشاه) مقالة

در مناطق کارستی، هدف اساسی، روش ژئوفیزیکی بررسی قسمت­هایی ازسنگ‎های کربناته است که مشاهدۀ مستقیم آن­ها امکان ندارد. با روش ژئوفیزیکی، می‌توان در مورد حجم سنگ و تشریح افق­های حاوی ناپیوستگی‎هایی که در مطالعات کارست، بسیار اهمیت دارد، اطلاعات باارزشی به‎دست آورد. منطقۀ مورد تحقیق در زون­های زاگرس رورانده و چین خورده، قرار دارد و از سازندهای سخت (کربناته)تشکیـل شده است. چشمه­های کارستی استان کرمانشاه، نقش مهمی در تأمین و تغذیة آب استان دارد، به همین دلیل با عملیات ژئوفیزیکی، اقدام به شناسایی و تعیین نقش زمین­ساخت (گسل و شکست­ها) در ایجاد و تحوّل چشمه­های کارستی شده است. روش الکترومغناطیسی رادار (GPR) یکی از روش­های مهم برای آشکارسازی ساختارهای سطحی و نزدیک به سطح زمین می باشد. درتحقیق حاضر، عملیات ژئوفیزیک با استفاده از دستگاه رادار در محدود دو چشمه، سراب یاوری (زون زاگرس مرتفع منطبق بر روراندگی) و سراب نیلوفر (زون زاگرس چین خورده) انجام گرفت. با استفاده از آنتن 100 مگاهرتز غیر پوششی و نگاشت­های حاصله، سرعت موج در لایة به‎دست آمد، شکستگی سطحی، ساختار چین خورده و میزان تحول این مناطق مورد مطالعه قرار گرفته. با بررسی نیمرخ­های به‎دست آمده، مشخص شد که چشمۀ سراب یاوری که در زون زاگرس شکسته واقع شده، تعداد گسل و بهم ریختگی لایه و پدیدة انحلال بیشتر است، در صورتی که تعداد گسل و میزان انحلال در چشمۀ سراب نیلوفر که دورتر از زون شکسته و نزدیک به زون زاگرس چین خورده واقع شده به مراتب کمتر از چشمۀ سراب یاوری است. این امر نشان می­دهد که به کمک رادار، می­توان به مطالعۀ دقیق ساختار و تحول چشمه­های کارستی پرداخت و نتایج قابل قبولی به‎دست آورد .

In karst regions, the main goal of geophysical method is to study carbonate stone, which are not directly visible. By geophysical method, it is possible to gain some valuable information about amount of stone and describe horizons containing inconsistencies which are of great interests in karst studies. The region under study located in zagros producing zone have been built out of carbonate constitutes. Karst springs of kermanshah play an important role in providing the water for kermanshah province, because of this importance, geophysical operations have been done to recognize the role of earth structure (fractions) in making karset springs. GPR is one of important methods in recognizing the surface structure of earth. In this study, using GPR geophysical deeds have been done in two springs of sarab yavari (zone according to zagros) and sarab niloofar (unfair zone of zagros). Using 100 MHz antenna, the some related information was obtained , and The surface fraction and in consistent zones have been studied, these studies show that sarab yavari spring which is located in zagros fraction has more solution phenomena, but sarab niloofar spring which is located in inconsistent zagros zone has less solution phenomena . the results of this study show that GPR is able to recognize karst springs closely and the obtained results are more acceptable and reliable.

"در ایـن پـژوهش ، جهت شناسایی و بررسی اثر تکتونیک بر تحول ساختارهای آهکی، دو منطقۀ سراب یاوری و سـراب نیلـوفر در استان کرمانشاه در دو زون با دو ساختار متفاوت به منظور شناسایی درز و شکاف و گسل ها و نیز میزان تحـول کارست ، توسط روش رادار نفوذی زیرزمینی با فرکانس ١٠٠ مگاه هرتز، مورد بررسی قرارگرفته است . نقشۀ زمین شناسی موقعیت منطقۀ مورد مطالعه مواد و روشها برای دست یابی به اهداف مورد نظر مراحل زیر در تحقیق انجام گرفته است :  بررسی مبانی تئوری موضوع و روش کار  انتخاب محل ها جهت انجام عملیات میدانی  برداشت دادهها با دستگاه رادار  تحلیل دادهها  نتیجه گیری رادار و چگونگی استفاده ازآن روش رادار بر اساس پاسخ زمین به فرکانس های بالا (٢٠ تا ١٠٠٠ مگا هرتز) امواج الکترو مغناطیسی بنـا شـده است . نیمرخ دوم رادار سراب نیلوفر (تفسیرها بر اساس تغییرات موج و شکل آنها صورت گرفته است ) داده برداری سراب یاوری با روش رادار منطقۀ مورد مطالعه در ضلع شمال غربی شهر کرمانشاه در مسیر جادة کرمانشاه-روانسـر در نزدیکـی روسـتای چشمه کبود قرار دارد. با بررسی نیمرخهای به دست آمده از ردیاب، سراب نیلوفر (نزدیک به زون زاگرس چین خـورده) مشـخص شد که میزان شکستگی و گسل در آن کمتر از محدودة سراب یاوری زون زاگرس شکسته (رورانده) اسـت ، بـه همین دلیل به تبعیت از قرارگیری سرابهای فوق در واحدهای ساختمانی متفاوت، میـزان عملکـرد انحـلال و ایجاد دهلیزها نیز متفاوت است ."