خلاصة:
ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم که در اروپا با نام Alhazen معروف اسـت . در سـال ٣٥٤ هـ .ق (٩٦٥ میلادی) در بصره متولد گردیـد. وی از بـزرگتـرین دانـشمندان مـسلمان در چندین شاخه علمی به خصوص فیزیک و از مطـرحتـرین محققـان در علـم نـور در عـصر خویش و قرون بعد می باشد. ابن هیثم دارای تالیفات فـراوان در زمینـه ریاضـیات، نجـوم، پزشکی ، فلسفه ، منطق و فیزیک است و به برکت کتاب المناظر که مشتمل بر اکتـشافات او در فیزیک و مطالعـات عمیـق در حـوزه انعکـاس و شکـست نـور اسـت از آوازهای بلنـد برخوردار شد. این کتاب به زبان لاتین ترجمـه شـد و تـا قـرن یـازدهم هجـری (هفـدهم میلادی) از مهمترین منابع علمی این بحث در تمام جهان اسلام و بخصوص اروپا بود.
ملخص الجهاز:
این پژوهش ضمن معرفی آثار ابن هیثم در زمینه علوم مختلف دسـتاوردهای علمـی وی را به ویژه در علم نورشناسی که قرنها پس از حیاتش مورد مطالعـه و اسـتفاده دیگـر دانـشمندان قرار گرفته است بیان نماید.
حال آنکه وضعیت واقعی امور کاملا جـز این است ، کسی جوینده واقعی است که در آثار دانشمندان گذشته با تردید بسیار اندیشه کند و به جای پذیرفتن صرف ادعاهای انسانی که سرشتش سرشار از کاستی هاست به دنبال برهـان و دلیل باشد کسی که کتابهای علمی را با هـدف شـناخت حقیقـت مـی خوانـد بایـد در مـورد موضوع مورد مطالعه خود به منتقدی مخالف و متخاصم بدل شود و به خود نیز با دیده تردیـد بنگرد و پیرامون موضوع نقد، آسان گیر و سهل اندیش نباشد اگر این راه را پیش گیرد حقیقـت 2 بر او معلوم خواهد شد و در نوشته های خود و پیشینیانش خطاها را به وضوح خواهد دید .
ابن هیثم در طب نیز دارای اثاری می باشد گرچه فعالیت وی در این زمینـه قابـل قیـاس بـا دیگر فعالیت های علمی او نظیر فیزیک نور و ریاضیات نمی باشد اما می تواند شخـصیت علمـی وی را به عنوان دانشمندی که به اکثر علوم مطرح عصر خویش آگـاهی داشـته نـشان دهـد.
این چشمه کتاب المناظر ابن هیثم است کتابی که از بزرگترین آثار کلاسیک در زمینه نورشناسی اسـت و 2 بیش از ٦ قرن بر آموزش علمی اثر گذاشت » .