خلاصة:
هدف: امروزه ارزیابی کمی و کیفی بروندادههای علمی، از جمله مهمترین شاخصهای سنجش تولیدات علمی دانشگاهها، موسسهها و کشورها محسوب میشود لذا هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت بروندادهای علمی اعضای هیئت علمی دانشکدههای علوم پزشکی دانشگاه شاهد، در پایگاه استنادی اسکوپوس (2000 تا 2011) میباشد.
روششناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش اسنادی و پیمایشی با رویکرد علمسنجی انجام شده است. دادههای پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و به کمک نرمافزار Excel تجزیهوتحلیلشد.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشاندادند که فقط 32 نفر (24درصد) از جامعه پژوهش، دارای مدرک علمی نمایهشده در پایگاه اسکوپوس بودند. روند کلی رشد بروندادهای علمی جامعه پژوهش بهرغم صعودیبودن، منظم نبوده، حتی در برخی سالها نزولی بودهاست. از کل 279 برونداد علمی نمایهشده، 276 مورد به دانشکده پزشکی، هفت مورد به دانشکده دندانپزشکی و پنج مورد به دانشکده پرستاری، مربوط بودهاند و بیشترین نوع مدرک نمایهشده، مقاله مجله بودهاست. دانشکدههای پزشکی، دندانپزشکی و پرستاری، بهترتیب، دارای بیشترین میزان تعداد استنادها و شاخص هرش بودهاند ولی از لحاظ نسبت استناد به مدارک، دانشکده پرستاری، عملکردی بهتر نسبت به دو دانشکده دیگر داشتهاست. حوزه موضوعی پزشکی بهطور کلی با 83/ 41درصد، بیشترین سهم را داشته و دو حوزه موضوعی دندانپزشکی و پرستاری با 12/ 1 و 22/ 0درصد، کمترین سهم را داشته اند. بروندادهای سه، چهار و پنج نویسندهای، بهترتیب، بیشترین سهم را داشتهاند. میزان همکاری علمی جامعه پژوهش با پژوهشگران ایرانی و پژوهشگران دانشگاه شاهد، بیش از همکاری علمی با پژوهشگران غیرایرانی و پژوهشگران غیردانشگاه شاهد بودهاست. پژوهشگران کانادایی و دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیشترین سهم را در همکاری علمی خارج از کشور و خارج از دانشگاه با جامعه پژوهش داشته اند.
نتیجهگیری: نتایج نشانمیدهد که میزان تولیدات علمی و همکاریهای علمی اعضای هیئت علمی پزشکی دانشگاه شاهد روند صعودی داشته است
Purpose: The present research was performed for exploring of scientific outputs of Shahed University medical sciences faculty members in Scopus citation database (2000-2011).
Methodology: Documentary and survey research methods a approach scientometrics were used. Findings were analyzed by descriptive statistics and Microsoft Excel software.
Findings: The results showed that only 32 persons (24%) of research population had indexed scientific documents in Scopus. Despite that general growth trend of scientific outputs is ascending، this trend isn’t regular and even in some years is descending. From the entire 279 indexed scientific outputs، 276 items are related to Faculty of Medicine، 7 items are of Faculty of Dentistry and 5 items are of Faculty of Nursing. "Journal article" is the most indexed document type. Faculty of Medicine، Faculty of Dentistry and Faculty of Nursing have had the most citations and H-Index respectively، but nursing faculty had the best performance in "citation per document" index. The subject area of "Medicine" (41.83%) had the highest share in the scientific outputs and the subject areas of "Dentistry" & "Nursing" (1.12% & 0.22%) had the least share. The outputs with 3، 4 and 5 authors had the highest share respectively. The highest scientific collaboration rate of research society was with Iranian especially Shahed University researchers. Among foreign researchers، Canadians had the highest share of scientific collaboration and among domestic researchers those at Tehran University of Medical Sciences had the most share of scientific collaboration with research society.
Conclusion: Scientific outputs of the members of the medical sciences faculties members of Shahed University and their scientific collaboration have had an ascending trend.
ملخص الجهاز:
علمسنجی، دانشگاه شاهد، برونداد علمی، پایگاه استنادی اسکوپوس، اعضای هیئت علمی علوم پزشکی مقدمه و بیان مسئله امروزه از تعداد مقالهها و بروندادهای علمی منتشرشده دانشگاهها در نشریات بینالمللی تحت پوشش نمایههای بینالمللی، بهعنوان یکی از مهمترین شاخصهای ارزیابی علمی دانشگاهها یادمیشود (نوروزی چاکلی، 1388: 90)؛ بهعبارتدیگر، یکی از راههای معتبر ارزیابی وضعیت علمی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، بررسی وضعیت برونداد علمی اعضای هیئت علمی آنها در پایگاهها و نمایهنامههای استنادی معتبر و بینالمللی است؛ با انجام چنین ارزیابیهایی میتوان به نتایج مفید و کاربردی دستیافت و از نتایج بهدستآمده بهمنظور برنامهریزیهای بلندمدت پژوهشی درراستای ارتقای سطح علمی و پژوهشی آن دانشگاه و درنهایت، کشور مربوط استفادهکرد؛ ازسویدیگر بایدتوجهداشت که بیتردید، ارزیابی پژوهشهای منتشرشده آن دسته از اعضای هیئت علمی که در حوزه علوم پزشکی فعالیتمیکنند، دارای اهمیتی بسیار است؛ زیرا از نتایج همین پژوهشها در درمان برخی بیماریها و همچنین در آموزش دانشجویان پزشکی که حافظان آینده سلامت جامعه هستند نیز استفادهمیشود (گرجی و دیگران، 1389: 18)؛ از مهمترین منابع و ابزارهای موجود درزمینه اینگونه ارزیابیها میتوان به پایگاههای استنادی بینالمللی و معتبر مانند «اسکوپوس"، وب آو ساینس" و گوگل اسکالر"» اشارهکرد؛ ازاینمیان، پایگاه اسکوپوس (از محصولات ناشر معتبر و بینالمللی الزویر") به دلیل جامعیت و پوشش بیشتر نشریات علمی نمایهشده، دارای محبوبیتی بالا شدهاست و در بسیاری از آییننامههای مربوط به ارزیابی علمی اعضای هیئت علمی و پژوهشگران محافل دانشگاهی (ازجمله آییننامههای ارتقای اعضای هیئت علمی وزارتخانههای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علوم، تحقیقات و فناوری)، مورد توجهی ویژه قرارگرفتهاست (نوروزی چاکلی و ملامحمدی، 1390: 84)؛ دانشگاه شاهد نیز از لحاظ داشتن دانشکدههای پزشکی، پرستاری و دندانپزشکی در کنار سایر دانشکدههای غیرپزشکی خود، از معدود دانشگاههای جامع محسوبشده، اهمیت و جایگاهی خاص دارد؛ درعینحال، دارابودن گروههای آموزشی غیرپزشکی در کنار گروههای آموزشی پزشکی، موجب شده که برخی از نهادها ازجمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نسبتبه میزان تولیدهای علمی و رتبه این دانشگاه در گزارشهای رتبهبندی دانشگاههای علوم پزشکی، با دیده تردید بنگرند؛ درواقع، میزان و رتبه تولیدهای علمی این دانشگاه را حاصل مجموع تولیدهای علمی اعضای هیئت علمی پزشکی و غیرپزشکی دانشگاه میدانند لذا این مسئله، تعیین جایگاه و رتبه واقعی این دانشگاه را در مقایسه با سایر دانشگاههای علوم پزشکی کشور (که فقط دارای اعضای هیئت علمی پزشکی هستند)، دشوارساختهاست؛ با توجه به همه مسائل گفتهشده در بالا و بهمنظور پشتیبانی از سیاستگذاریهای علمی و پژوهشی در دانشگاه شاهد، پژوهش حاضر بر آن است به مطالعه و بررسی وضعیت برونداد علمی اعضای هیئت علمی دانشکدههای علوم پزشکی دانشگاه شاهد در پایگاه استنادی اسکوپوس در فاصله سالهای 2000 تا 2011 بپردازد.