خلاصة:
هدف اختلالات اسکلتی عضلانی شامل دامنه وسیعی از بیماری ها و سندروم های اسکلتی عضلانی است که معمولا با درد و ناراحتی همراه است و با فعالیت های شخص یا محیطی که فرد در آن کار می کند ایجاد یا بدتر می شود. عواملی که منجر به اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار می شوند، با فعالیت های مکرر، اتخاذ وضعیت های ثابت و نامناسب و فعالیت هایی که شامل حرکات قدرتمند اندام هاست، مرتبط هستند. به دلیل کار مکرر و طولانی مدت رانندگان با فرمان و دنده، به نظر می رسد مشکلات اسکلتی عضلانی مرتبط با اندام فوقانی در آن ها زیاد باشد. بنابراین در این مطالعه ابتدا به بررسی اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با اندام فوقانی در میان رانندگان تاکسی و اتوبوس و سپس مقایسه آن ها با هم می پردازیم.
روش بررسی مطالعه حاضر از نوع توصیفی تحلیلی بود که به صورت مقطعی، شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی اندام فوقانی را در رانندگان اتوبوس و تاکسی درون شهری شیراز در سال ۱۳۹۵ بررسی و سپس دو گروه را با هم مقایسه کرده است. در این مطالعه ۳۰۰ راننده (۱۵۰ راننده اتوبوس و ۱۵۰ راننده تاکسی) با دامنه سنی ۲۶ تا ۵۵ سال (میانگین سن ± انحراف معیار در رانندگان اتوبوس ۲۸/۸±۴۲/۴۱ و رانندگان تاکسی ۰۹/۸±۲۲/۴۱) شرکت کردند. روش نمونه گیری از نوع آسان بود. برای ورود به این مطالعه رانندگان حاضر باید حداقل دو سال سابقه کاری در حرفه رانندگی را داشته باشند و هر کدام حداقل ۸ ساعت در روز و یا دو شیفت ۴ ساعته و ۴ روز در هفته رانندگی می کردند. در این پژوهش اطلاعات با استفاده از پرسش نامه ناتوانی بازو و شانه و دست و پرسش نامه اطلاعات دموگرافیک جمع آوری شد. در پرسش نامه ناتوانی بازو و شانه و دست سوالاتی برای سنجش میزان مشکل فرد در انجام کارهای روزمره، شدت درد در حالت خواب و فعالیت، ضعف و سفتی مفصل، تاثیر اندام فوقانی بر فعالیت های اجتماعی و شغلی گنجانده شده است. آزمون های آماری شامل تی تست مستقل، کای اسکوئر و همبستگی اسپیرمن بود. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه ۲۱ تجزیه وتحلیل شد.
یافته ها با توجه به یافته های آماری، ۳۳/۶۹ درصد از رانندگان تاکسی و ۳۳/۶۷ درصد از رانندگان اتوبوس اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با شانه، بازو و دست داشتند. ۴۶/۶۶ درصد از رانندگان اتوبوس مشکلی نداشتند و ۶۶/۴۸ درصد از آن ها در انجام کارهای روزمره مشکل خفیف و ۶۶/۴ درصد مشکل متوسط داشتند. در بین رانندگان تاکسی ۳۳/۴۷ درصد مشکلی نداشتند و ۳۳/۴۵ درصد در انجام کارهای روزمره مشکل خفیف، ۶۶/۶ درصد مشکل متوسط و ۶۶/۰ درصد مشکل شدید داشتند. در بخش مرتبط با علائم (شدت درد در حالت خواب و فعالیت، ضعف و سفتی مفصل) ۶۶/۳۲ درصد از رانندگان اتوبوس بدون علائم، ۶۴ درصد با علائم خفیف و ۳۳/۳ درصد علائم متوسط داشتند. در میان رانندگان تاکسی ۳۴/۶۶ درصد علائمی نداشتند و ۶۶/۶۰ درصد علائم خفیف و ۶۶/۴ درصد علائم متوسط داشتند. ۳۶ درصد از رانندگان اتوبوس در فعالیت های اجتماعی و شغلی مشکلی نداشتند و ۶۶/۴۰ درصد مشکل خفیف، ۱۸ درصد مشکل متوسط و ۳۳/۵ درصد مشکل شدید داشتند. ۳۶ درصد از رانندگان تاکسی در فعالیت های اجتماعی و شغلی مشکلی نداشتند و ۳۳/۴۱ درصد مشکل خفیف، ۱۸ درصد مشکل متوسط، ۴ درصد مشکل شدید، ۶۶/۰ درصد نیز ناتوانی داشتند. بین ساعات کاری هفته (r=۰/۲۴ و P=۰/۰۰۳)، ساعات خواب شبانه روز (r=۰/۲۴ و P=۰/۰۰۳) و سن رانندگان اتوبوس (r=۰/۱۶ و P=۰/۰۴۱) با اختلالات اسکلتی عضلانی همبستگی وجود داشت. همچنین بین ساعات خواب شبانه روز و اختلالات اسکلتی عضلانی در رانندگان تاکسی نیز همبستگی وجود داشت (r=۰/۱۹ و P=۰/۰۱۶). درمجموع بین میزان ناتوانی، علائم و عملکردهای اجتماعی و شغلی دو گروه رانندگان تاکسی و اتوبوس تفاوت معناداری وجود نداشت (P=۰/۹۷).
نتیجه گیری با توجه به این تحقیق به نظر می رسد اگر ساعات خواب شبانه روز رانندگان افزایش یابد، ساعات کاری در شبانه روز و طی هفته تعدیل شود، سن بازنشستگی این افراد کاهش یابد و فرمان تاکسی ها نیز به صورت هیدرولیک تغییر یابد، احتمال اختلالات اسکلتی عضلانی نواحی شانه، بازو و دست کاهش خواهد یافت.
Objective Musculoskeletal disorders are a wide range of symptoms including pain and disability that are related to workspace and devices. Repeated activity، adopting fixed and inappropriate postures for a long time and activities including powerful movements of extremities are factors associated with WRMSDs. It seems professional drivers suffer from shoulder and upper extremities symptoms because of repetitive and long working hours with steering wheel and gear. The aim of this study was to investigate and compare the shoulder، arm، and hand disability among bus and taxi drivers.
Materials & Methods This research was a cross-sectional، descriptive analytic study. In this study، the prevalence of upper limb musculoskeletal disorders in the urban bus and taxi drivers was investigated and compared. Subjects were included 300 professional drivers aged 25-55 years (mean±SD=41.24±8.28 for bus drivers and 41.22±8.09 for taxi drivers) who were divided into two groups (150 bus drivers and 150 taxi drivers). The method of sampling was simple . The inclusion criteria were: two years’ experience in professional driving and driving for eight hours or two four-hours a day for four days a week. Shoulder، arm، and hand disability were assessed based on DASH and a demographic questionnaire. DASH questionnaire asks about individual’s symptoms (such as pain severity during sleep or activity، weakness، and stiffness) as well as their ability to perform certain activities (individuals’ problem in daily activities and also social and occupational activities). Statistical analysis was performed by SPSS 21، t-test، Chi-square، and Spearman correlation tests.
Results According to statistical findings، 33.66% of taxi drivers and 33.67% of bus drivers had musculoskeletal disorders of the shoulder، arm، and hand. In bus drivers، 46.66%، 48.66% and 4.66% and in taxi drivers 47.33%، 45.33%، 6.66% had no، light، and moderate problem in daily activities، respectively and just 0.66% of taxi drivers had severe problems in these activities. In bus drivers،32.66%، 64% and 3.33% and in taxi drivers 34.66%، 60.66% and 4.66% had no، light، and moderate symptoms، respectively. In bus drivers، 36%، 40.66%، 18%، 5.33% and in taxi drivers 36%، 41.33%، 18%، 4% had no، light، moderate and severe problems in occupational and social activities، respectively and just 0.66% of taxi drivers were unable to perform these activities. There was a correlation between work hours per week (r=0.24، P=0.003) hours of sleep per day and night (r=0.24، P=0.003) and age (r=0.16، P=0.041) with musculoskeletal disorders in bus drivers. Also، there was a correlation between hours of sleep per day and night and musculoskeletal disorders in taxi drivers (r=0.19، P=0.016). There was no significant difference between disability، symptoms، and function of taxi and bus drivers (P=0.97)
Conclusion This study demonstrated increasing the sleep hours and decreasing the work hours per day and week can reduce the possibility of shoulder، arm، and hand symptoms.