خلاصة:
آشناییزدایی، به عنوان محوریترین عنصر ادبیّت Literariness در نظرگاه
شکلگرایان در نقد آدبی به کار رفته است. بعدها مورد توجه منتقدان دیگر مانند
یاکویسن و تینیانوف و.. قرار گرفت. آشناییزدایی و هنجارگریزی از شگردهایی
است که قیصر آمینپور در اشعار خود از آن بهره برده است. در این مقاله با روش
توصیفی- تحلیلی» به تحلیل گونههای متعدد هنجارگریزی در سبک شعری قیصر
امینپور عمدتا بر مبنای نظر و روش لیچ پرداخته شده است و به استناه شواهد
متنء روشن میشود که استفاده از آشناییزدایی در اشعار قیصر هم از جهت سبکی
و زبانی به قوت شعر وی مدد رسانیده و هم به زیبایی و غنای بیشتر شعر او در
کنار رسانندگی و ایصال, منجر شده است. بیشترین جلوههای هنجارگریزی در
اشعار قیصر امینپور را در آرایههای معنوی و هنجارگریزی نحوی میتوان دید.
Defamiliarization، as the key element in literariness، has been used for analyzing poetry in formalist literary criticism. Later، it got the attention of other critics like Jakobson، Tinianov، and others. Defamiliarization and deviation from the norm are amongst the methods used by Qeysar Aminpour in his poems. In this article، various types of deviation from the norm in Qeysar’s poems are studied using a descriptive-analytic method generally based on Linch’s theory. Here، the brief analysis of his poems shows that، using defamiliarization made Aminpour's poems richer from a stylistic linguistic، and aesthetic point of view، and it has also helped the message to be conveyed in a better way. Deviation from the norms is best represented in syntactic and semantic features.
ملخص الجهاز:
در ایـن مقالـه بـا روش توصیفی - تحلیلی ، به تحلیل گونه های متعدد هنجارگریزی در سبک شـعری قیصـر امین پور عمدتا بر مبنای نظر و روش لیچ پرداخته شده اسـت و بـه اسـتناد شـواهد متن ، روشن می شود که استفاده از آشنایی زدایی در اشعار قیصر هم از جهت سبکی و زبانی به قوت شعر وی مدد رسانیده و هم بـه زیبـایی و غنـای بیشـتر شـعر او در کنار رسانندگی و ایصال، منجر شده اسـت .
قیصر امین پور به دلیل آشنایی با مبانی و نظریات جدید ادبی و زیبایی شناسی و نیـز تجربه های کرامندی که در آفرینش هـای ادبـی دارد، و عنایـت ویـژهای کـه بـه سـاختار اشعارش داشته است و نیز اقبال و توجهی که به شـعرش مـی شـود یکـی از هنرمنـدانی است که آثارش از لحاظ آشنایی زدایی و هنجارشکنی های هنرمندانه قابل هرگونه دقت و بررسی است و این ضرورتی است که باوجود نیاز تاکنون تحقق نیافته است .
(همان، ١٣٨٨: ٥٦) امین پور بیشتر در مجموعه اشعار گل ها همه آفتابگردانند از این ظرفیت زبـانی بهـره برده است و واژههای مرکب نو و در عین حال زیبایی خلق کـرده اسـت کـه از آن میـان می توان به واژههای خوابخنده، داغیاد، آتشباد اشاره کرد.
وی با ترکیب یک واژه بـا پسـوندهای مختلف ، واژه های مشتق جدید و زیبایی در شعر خود خلق کرده است ؛ در ایـن خصـوص می توان گفت که گرچه همه این واژهها برساختة شـاعر نیسـت و در زبـان شـعر سـابقه داشته است ، اما به نظر می رسد در گزینش این واژهها آشنایی زدایـی انجـام شـده اسـت .