خلاصة:
در این پژوهش سعی بر آن بوده است، نظام نوشتاری موجود در زیرنویسهای شبکۀ معیار خبر و زیرنویسهای موجود در شبکۀ آیفیلم از منظری پیکرهبنیاد بررسی شود تا ضمن دریافت نوع نگارش غالب در این زیرنویسها، اشکالات املایی و فنی موجود در آنها، بر اساس دستورالعمل نگارش مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بررسی و مقایسه شود. برای دستیابی به این هدف ابتدا پیکرهای شامل 1000 جمله از زیرنویسهای خبری شبکة خبر و زیرنویس پیامهای مردمی از شبکة آیفیلم در بازۀ زمانی مهرماه 1393 تا فروردین ماه 1394 آماده شد و سپس به کمک ابزار رایانهای، فراوانی واژهها و عبارتهای موجود در زیرنویسها استخراج شد. با روش تحلیل محتوا اشکالات املایی/ سبکی، خطای حذف نیمفاصله، خطاهای حذف فاصله، خطای درج فاصله، سرهمنویسی و جدانویسی بررسی شد. یافتهها نشان داد، علاوهبر وجود انواع خطای نگارشی در هر دو شبکه، فراوانی خطاها در زیرنویسهای شبکۀ آیفیلم بسیار زیاد است. بررسی میزان خطاهای نگارشی و مقایسۀ این نوع خطاها در هر یک از دو شبکه نشان میدهد که میان انواع خطاها به لحاظ نوع و فراوانی در بیشتر این جملهها اختلاف معنیداری وجود دارد.
ملخص الجهاز:
دادههای پژوهش از پیکرۀ زبانی<FootNote No="28" Text=" corpus"/> استخراج شده است و مبنای تحلیل دادهها در این پژوهش دستورالعمل نگارش مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی با عنوان «دستور خط فارسی» است.
3. ادبیات نظری پژوهش همانگونه که در بخش مقدمۀ پژوهش اشاره شد، در پژوهش بهمنظور دستیابی به ساختار املایی غالب در زیرنویسها از دستاوردهای زبانشناسی پیکرهای<FootNote No="34" Text=" corpus linguistics"/> استفاده میشود و ملاک ارزیابی نحوۀ نگارش زیرنویسها، اصول مطرح در کتاب «دستور خط فارسی» مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی (چاپ نهم، 1389) است.
خطای حذف نیمفاصله در پیکرۀ خبر در میان همۀ خطاهای بررسی شده در پیکرۀ خبر، این نوع خطا از بیشترین فراوانی برخوردار است.
مقایسه درصد خطاها برحسب نماد با تفکیک دو پیکرۀ خبر و آیفیلم دلیل این امر کاربرد مکرر خطای حذف نیمفاصله برای برخی موارد خاص است که باعث افزایش فراوانی نمادهای این نوع شده است.
مقایسه درصد اشتباهات نوعی، بین دو شبکه خبر و آیفیلم آنگونه که نمودار نشان میدهد اختلاف معنیداری در دو مورد اشکالات املایی و درج فاصله میان دو پیکره وجود ندارد، اما میزان خطای حذف فاصله و سرهمنویسی در پیکرۀ آیفیلم بهطور معنیداری بیشتر از پیکرۀ خبر است و تنها خطای حذف نیمفاصله است که در پیکرۀ خبر بیش از پیکرۀ آیفیلم مشاهده میشود.
از سوی دیگر هنگام بحث دربارۀ فاصلهگذاری در «دستور خط فارسی» (1389: 10)، بهاختصار، به موضوع استفاده از فاصلۀ مجازی یا نیمفاصله، که امروزه نقشی مهم در نگارش رایانهای خط فارسی دارد، اشاره شده است و این خود میتواند دلیلی دیگر بر زیاد بودن میزان خطای حذف نیمفاصله در شبکۀ رسمی خبر باشد.