خلاصة:
به کارگیری معیارها و روشهای برای سطح بندی سکونتگاههای انسانی در سیستم فضایی مناطق از سویی منجر به شناخت میزان
نابرابری نقاط سکونتگاهی شده و از سوی دیگر معیاری جهت تلاش در راستای کاهش و رفع نابرابری های موجود میان آنها محسوب
میگردد. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادلهای منطقهای, گام نخست شناخت و سطح بندی مناطق از نظر میزان برخورداری در
زمینههای مختلف میباشد. در این پژوهش با به کارگیری هشت شاخص جهت بررسی توسعه یافتگی در چارچوب آنالیز تاپسیس (TOPSIS )اقدام به سطح بندی درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان اردبیل شده است. روش کار این تحقیق توصیفی-تحلیلی میباشد. جامعه
آماری تحقیق حاضر شهرستانهای استان اردبیل میباشد. در این سطح بندی» شهرستان خلخال با ضریب توسعه یافتگی ۰/۷۲
برخوردارترین و شهرستانهای بیله سوارء پارس آبادء مشکین شهر و نیر با ضریب توسعه یافتگی به ترتیب ۰/۰۷ و ۰/۳۳ و ۰/۲۷ و ۲۵/
جزو محروم ترین شهرستانهای استان شناسایی شدهاند. هم چنین با توجه به یافتههای این تحقیقء مشاهده میشود که شهرستانهای
اردبیل» سرعین» نمین وکوثر جزو متاطق نیمه برخوردار طبقه بندی شدهاند. بر پایه این تحقیق الگوی مرکز- پیرامون بر ساختار فضایی
شهرستانهای استان اردبیل حاکم است.
ملخص الجهاز:
"در این پژوهش با به کارگیری هشت شاخص جهت بررسی توسعه یافتگی در چارچوب آنالیز تاپسیس (TOPSIS) اقدام به سطح بندی درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان اردبیل شده است.
موقعیت استان اردبیل در سطح کشور و تقسیمات سیاسی استانتکنیک TOPSIS تکنیک TOPSIS<FootNote No="50" Text="Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution"/> یکی از روشهای تصمیم گیری چند معیاره است که برای ارزیابی و رتبه بندی موارد (مناطق، شهرها، روستاها یا هر واحد مطالعه دیگر) مورد استفاده قرار میگیرد (Roberts,1985: 125).
برای ارزیابی موضوع مورد مطالعه توسط الگوریتم TOPSIS به روش ریاضی مراحل زیر باید یکی پس از دیگری دنبال شود: الف) تهیه ماتریس نرمال شده (ماتریس R) به دلیل آن که معمولا مقادیر کمی متعلق به معیارها و شاخصها دارای مقیاسهای متفاوت هستند، لذا باید اختلاف مقیاس بین شاخصها از بین برود.
m} Jj={1,…,n} </رجوع شود به تصویر صفحه> ب) اعمال وزن به مقادیر ماتریس نرمال (ماتریس V) جهت از بین بردن واریانس بین شاخصهای مورد استفاده و هم ارزش کردن مقادیر ماتریسR ، وزنهای مربوط به هر معیار را که ممکن است از طریق یکی از روشهای وزن دهی مانند روش مک گراناهان یا هر روش دیگر به دست آمده باشد را باید به صورت نظیر به نظیر در ستونهای ماتریس نرمال شده ضرب کرد.
سطح برخورداری شهرستانهای استان اردبیل با توجه به یافتههای مدل تاپسیسنتیجه گیری از آنجایی که تعیین هدف در برنامهریزی مهم ترین بخش از یک برنامهریزی صحیح میباشد، برای از بین بردن نابرابریها و عدم تعادل در تخصیص سرمایهها و اعتبارات به مناطق مختلف، بدیهی است که سمت و سوی سرمایه گذاریها بایستی به سمت مناطق محروم و کمتر توسعه یافته باشد."