خلاصة:
مفهوم «نگرانیهای مشترک بشری» از دهۀ 1990 میلادی در حوزۀ حقوق بینالملل محیط زیست پدیدار شد و هدف از طرح آن یافتن راهی برای رویارویی با مشکلات زیستمحیطی جهانی و همچنین پاسخگویی به اختلافات برخاسته از مفهوم «میراث مشترک بشریت» میان دولتها بود. سپس این مفهوم از زمینههای اصلی خود همچون تنوع زیستی و تغییر اقلیم، فراتر رفت و مصداقهای دیگری از اینگونه نگرانیهای مشترک مطرح شدند. در این نوشتار، ضمن شناخت ابعاد و عناصر نگرانیهای مشترک بشری، جایگاه این مفهوم در حقوق بینالملل، بهویژه در کالبد اصول اساسی حقوق بینالملل محیط زیست و تعهدات جامعۀ بینالمللی در کل بررسی میشود.
The concept of “common concerns of humankind” has emerged in the context of international environmental law in 1990s. It was set forth in order to find a way to deal with global environmental challenges as well as to address disputes arising between states over the concept of “common heritage of humanity”. Then، the concept went beyond its original contexts، namely biodiversity and climate change، and led to other instances of common concerns to be discussed accordingly. This article will first go through the nature and scope of Common Concerns of Humankind. It continues by addressing the emergence of the concept in the field of international law، especially in the framework of the basic principles of international environmental law and obligations Erga Omnes; and finally، states obligations and responsibilities regarding the concept will be redefined.
ملخص الجهاز:
»نگرانیهای مشترک بشری «: از پدیداری تا تکامل در حقوق بین الملل محیط زیست شیما عرب اسدی ١*، امیرحسین رنجبریان 2 چکیده مفهوم «نگرانیهای مشترک بشری» از دهۀ ١٩٩٠ میلادی در حوزة حقوق بـین الملـل محـیط زیست پدیدار شد و هدف از طرح آن یافتن راهی برای رویـارویی بـا مشـکلات زیسـت محیطـی جهانی و همچنین پاسخگویی به اختلافات برخاسته از مفهوم «میراث مشترک بشـریت » میـان دولت ها بود.
حقوقدانان بین المللی نیز به تبیین مفهوم نگرانیهای مشترک بشری در حوزه های مختلـف حقوق بین الملل محیط زیست و همچنین تعیین مسیر پـیش روی ایـن مفهـوم ، علاقـه نشـان داده اند.
حمایت جهانی از محیط زیست به مثابۀ منافع مشترک جامعۀ بین المللی در حقوق بین الملل کنونی، میتوان از تعهداتی سخن گفت کـه تمـام بـازیگران بـین المللـی در رعایت آن هم سود به نظر میآیند و همگان برای این تعهدات ارزش و اعتبار مشـترک و جهـانی قائل اند (١١-١٠ :٢٠١٤ ,Brown Weiss).
با این حال ، تعریف مشخص و همچنین عزم قاطعی در خصوص دلالت حقوقی نگرانیهای مشترک بشری در حقوق بین الملل محیط زیست وجود ندارد، ولی مفهوم مـذکور از ترکیـب سه جنبۀ بسیار مهم زیر تشکیل شده است که می توانند تا حدودی معرف آن باشند: مکـانی، زمانی و اجتماعی.
“Conclusions of the Meeting”, in David Attard (ed), The Meeting of the Group of Legal Experts to Examine the Concept of the Common Concern of Mankind in Relation to Global Environmental Issues.
“Economic Globalization and the Common Concern of Humanity” in Alexandre Kiss, Dinah Shelton, and Kanami Ishibashi (eds), Economic Globalization and Compliance with International Environmental Agreements, Kluwer Law International.