خلاصة:
آنند رام (Anand Ram)، متخلص به «مخلص«، شاعر و نویسنده پارسی¬گوی قرن دوازدهم هجری، در سودهره در بخش سیالکوت از توابع لاهور به دنیا آمد. مخلص در شاعری از استاد خود میرزا عبدالقادر بیدل پیروی میکرد و از بهترین شاگردان او بود، ولی سخنش از پیچیدگیها و نازک خیالیهای معماواری که در شعر بیدل دیده میشود، خالی است. علاوه بر قریحه سرشار آنند رام در شاعری، ذوق نکته¬یابی و نقادی وی نیز شایسته توجه است و سبک نگارش او در نثر هم به متانت و روانی مشهور بوده است، به گونه¬ای که مخلص را یکی از بهترین نویسندگان آن روزگار خوانده-اند. هنگامه عشق، داستان منثور عاشقانه¬ای است که آنند رام مخلص در سال 1144ق. با نثری شاعرانه و زیبا به رشته تحریر درآورد.
در این مقاله، پس از معرفی نسخه کارنامه عشق و نویسنده آن، ویژگیهای سبکی این اثر در سطح زبانی و بلاغی مورد بررسی قرار گرفته و برای هر ویژگی سبکی، نمونه یا نمونه¬هایی برجسته¬تر ارائه شده است.
ملخص الجهاز:
کاربرد کلمات هندی از آنجا که آنند رام نویسنده و شاعری هندی است و قهرمانان ، ماجراها و فضای داستان کارنامه عشق مربوط به هندوستان ، در جای جای این اثر با واژه ها و اصطلاحات هندی مواجه میشویم .
(ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما، شفیعی کدکنی : ص ٥٣) مخلص در کارنامه عشق ، اگرچه داستانی را روایت میکند، اما برای آرایش سخن خود دست به دامن آرایه های ادبی و شگردهای هنری میشود؛ آرایه هایی چون: تلمیح ، سجع ، جناس ، اغراق ، تضاد، مجاز، کنایه ، تشبیه ، استعاره ، تشخیص و ....
com پسند ساختن : پسندیدن (٢٠/١) استاده گشتن : ایستادن (٢١/١) در کار داشتن : نیاز داشتن (١٧/٢) هجوم کردن : هجوم آوردن (١٨/٢) شهرت کردن : مشهور شدن (٣٥/٢) خواب نمودن : خوابیدن (١٨/١) پذیرا نمودن : پذیرفتن (٣٤/٢) وانمودن : وانمود کردن (٢٩/٢) امتداد کشیدن : ادامه یافتن (٣٤/١) حساب گرفتن : حساب بردن (٣٦/١) نتیجه کارنامه عشق ، اثر داستانی آنند رام مخلص ، به نثری آهنگین و زیبا به نگارش درآمده که در بررسی ویزگیهای زبانی این اثر، با مواردی چون استفاده زیاد از کلمات و ترکیبات عربی ، کاربرد کلمات ترکی و هندی و نیز اصطلاحات خوشنویسی ، نقاشی و نسخه پردازی روبرو میشویم .
مخلص در این اثر برای آرایش سخن خود از آرایه های ادبی و شگردهای هنری بسیار بهره برده است ؛ آرایه هایی چون: سجع ، واج آرایی ، تلمیح ، اغراق ، تضاد، ارسال مثل ، ایهام ، کنایه ، تشبیه ، استعاره ، تشخیص و....