ملخص الجهاز:
مؤلف هر چند در مواردی از فروع فقهی مورد اختلاف میان فقهای امامی، در مقام گزینش قولی، از برخی الفاظ فتوا که نشان از تردید دارد استفاده کرده است، به عنوان مثال، یازده بار لفظ «احوط» و چهار بار لفظ «اظهر» را به کار برده است؛ لیکن با توجه به حجم کتاب و کثرت فروع آن، این مقدار در برابر بیان قاطع و صریح ایشان در انتخاب نظر خویش، ناچیز است.
به عنوان نمونه، درباره حرمت گفتن «آمین» بعد از قرائت حمد، ابن بابویه تنها به یک دلیل که این سخن نصاری است، استناد میکند و سید مرتضی در الانتصار به سه دلیل؛ اجماع طایفه، طریقه احتیاط و عدم خلاف در صحت نماز در فرض ترک آن تمسک میکند؛ لیکن مؤلف برای اثبات حرمت چهار دلیل ذکر میکند: اجماع امامیه، احتیاط، مصداق فعل کثیر و خروج از اعمال مشروع نماز و اینکه اشتغال یقینی مقتضی برائت یقینی است و با گفتن آمین یقین به برائت ذمه حاصل نمیشود .
آنچه ذهن فقها را ـبه ویژهـ نسبت به اجماعات ابن زهره حساس کرده، این نکته است که چگونه فقه شیعه که اکثر فروع آن تا عصر ابن زهره به سنت مستند میشد و حتی فقیهی چون شیخ طوسی که در فضای حاکمیت فقه اهل سنت و حاکمان سنی مذهب میزیسته، در کتابهای خود در کنار استدلال به اجماع، به اخبار و روایات ائمه علیهم السلام استدلال میکرد، یکباره اکثر قریب به اتفاق فروع آن در کتاب غنیه تنها به اجماع مستند میشود و از استناد به روایات یا تهی و یا بسیاراندک است؟ برای نمونه، در کتاب زکات از اول کتاب تا فصل دوم، در مجموع حدود 35 فرع مطرح میشود که دلیل اصلی آنها اجماع است و تنها در فرع مربوط به شمار اموالی که زکات آنها واجب است، علاوه بر اجماع به روایات نیز ـ به عنوان شاهدـ استناد میکند.