خلاصة:
هدف پژوهش حاضر شناسایی رهبری اخلاقی بر اساس مطالعه آموزههای اسلامی بود. مضامین رهبری اخلاقی با مطالعه تفسیر قرآن کریم و نهجالبلاغه، با استفاده از روش تحلیل مضمون استقرایی شناسایی گردید. در این تحلیل حوزه پژوهش شامل تفسیر قرآن کریم (تقسیرراهنما) به جهت تاکید بر مفاهیم اجتماعی و کتاب نهجالبلاغه که در بردارنده خطبهها، نامهها و کلمات قصار امام علی است مورد تاکید و توجه قرار گرفت. به منظورشناسایی مولفههای رهبری اخلاقی از روش تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی جهت استخراج مضامین و قالب مضامین مورد استفاده قرار گرفت. مضامین استخراج شده رهبری اخلاقی در متون اسلامی با مضامین فراگیر در حوزههای ویژگیهای فردی رهبری اخلاقی و ویژگیهای اجتماعی رهبری اخلاقی شناسایی گردید.
The purpose of this study may be regarded as knowing moral leadership as described in Islamic teachings. The qualities of ethical leadership were recognized by studying commentaries of the Holy Qur'an and Nahj al-Balagha using the method of inductive content analysis. In this analysis, the field of research including the commentary of the Holy Qur'an (the commentary Rahnama) because of its emphasis on social concepts and Nahj al-Balaghah containing Imam Ali`s sermons, letters and short speech have been relied on. The extracted topics of ethical leadership in Islamic texts have been grasped with general themes in the areas of individual characteristics of moral leadership and moral characteristics of moral leadership.
ملخص الجهاز:
در این تحلیل حوزه پژوهش شامل تفسیر قرآن کریم (تقسیر راهنما) بهجهت تأکید بر مفاهیم اجتماعی و کتاب نهجالبلاغه که در بردارنده خطبهها، نامهها و کلمات قصار امام علی× است مورد تأکید و توجه قرار گرفت.
اهمیت تقوای الهی در رهبری اخلاقی امام علی× شیوه برخورد و اصول رهبری را در نامه خود به مالک اشتر از تقوا و خداگرایی آغاز میکند، و سفارش میکند که اداره صحیح جامعه اسلامی را با تقواگرایی، عبادت و بندگی، خودسازی و توجه به امدادهای غیبی خداوند سازمان دهید.
» (نهجالبلاغه / نامه 53) همچنین به یکی از کارگزاران خویش نوشت «اتشرکن فی رأیک جبانا یضعفک عن الأمر [الأمور] و یعظم علیک ما لیس بعظیم؛ یعنی در جلسه مشورتی خود از رأی ترسو استفاده نکن و او را در رأی خود شریک نگردان، چنین کسی تو را در کار سست میکند و چیزی را که اهمیت ندارد (به دلیل جبن و ترس که دارد) بزرگ جلوه میدهد (تمیمی آمدی، 1410: 442) و نیز در همین زمینه «لا تدخلن فی مشورتک بخیلا یخذلک عن الفضل و یعدک الفقر.
» (لیثی واسطی، 1376: 469) همچنین حضرت علی× خطاب به مالک اشتر میفرمایند: مهربانی و خوشرفتاری و نیکویی با رعایا را در دل خود جای ده، برای آنها همانند جانور درنده و وحشی نباش، زیرا مردم آنجا دو صنف هستند، یا مسلمان و برادر دینی تواند یا اگر مسلمان نباشند انسان بوده در خلقت همانند تو هستند.