خلاصة:
نظارت مبتنی بر ریسک موجب می شود تا شیوه نظارت سنتی بهبود یابد تا جایی که این امکان را فراهم
می کند که ریسک هایی که ممکن است مانع رشد شرکت شوند را شناسایی کند. البته باید خاطر نشان کرد که فرآیند نظارت مبتنی بر ریسک در تلاش برای بررسی نتایج مالی شرکت و یا انجام بازبینی جامع نیست،
بلکه تمرکز آن بر روی ریسک هایی است که مربوط به فرآیندهای مدیریتی درخصوص برخورد با
این گونه ریسک ها در شرکت های بیمه می باشد. فرآیند نظارت مبتنی بر ریسک، کلیه ریسک هایی که یک
شرکت با آن مواجه است را در نظر می گیرد و از طریق یک فرآیند ساختاری اقدام به شناسایی
ریسک هایی می نماید که حیاتی ترین اثر را در قابلیت رشد مالی آن شرکت داشته باشد.
در این گزارش جهت شناخت مفهوم و چارچوب نظام نظارت مبتنی بر ریسک ابتدا تعریف نظارت
مبتنی بر ریسک و مدل نظارتی آن ارائه شده است و سپس جهت درک بهتر، این رویکرد نظارتی با
رویکرد نظارت سنتی مورد مقایسه قرار گرفته است. باتوجه به این که اکثر کشورها به سمت نظارت
مبتنی بر ریسک در حرکت هستند، لذا در ادامه تلاش کردیم اهداف و مزایای مورد انتظار از مدل
نظارت مبتنی بر ریسک را ذکر نماییم.
مدل نظارت مبتنی بر ریسک شامل دو سطح است؛ یک سطح مقرراتی که حداقل شرایط لازم برای
توانگری را نشان می دهد و دارای یک ماهیت کمی تر است و ما آن را استانداردتر می نامیم، و یک
سطح نظارتی اختصاصی تر که برمبنای تحلیل ریسک های پذیرفته شده توسط هر بیمه گر و ارزیابی
نظارت و مدیریت انجام شده توسط یک شرکت می باشد و به صورت کیفی تر است و توسط مقام ناظر
تنظیم می شود.
در نظارت مبتنی بر ریسک، مراجع قانون گذار درجه ریسک هر شرکت بیمه را به طور دقیق
می سنجند. این مرجع، سرمایه، سیستم ها و از همه مهم تر، به کارگیری اصول حاکمیت شرکتی حاکم
بر مدیریت ریسک شرکت ها را ارزیابی و سپس آنها را براساس نمودار نشانگر ریسک هایشان
طبقه بندی می کند و بررسی ها و کنترل های در محل را در ارتباط با آن ریسک برای شرکت مربوطه
طراحی می نماید.
معمولا ناظران مبتنی بر ریسک، احتمال و شدت ریسک های اساسی که شرکت های بیمه در معرض
آنها هستند و همچنین کارایی کنترل های انجام شده توسط شرکت های بیمه را ارزیابی می کنند تا
احتمال وقوع این ریسک ها یا شدت تاثیر آنها در صورت وقوع را کاهش دهند. ناظران مبتنی بر
ریسک، کفایت مقرراتی که شرکت های بیمه برای توجه به وقوع یک ریسک به کار می گیرند را نیز
ارزیابی می کنند، ولو این که کنترل ها به درستی در حال انجام باشند. ارزیابی ریسک منجر به رتبه بندی
ترکیبی ریسک به صورت کم، متوسط، بالاتر از متوسط یا بالا می شود.
در بخش دوم این گزارش به مدل نظارت مبتنی بر ریسک پیشنهادی برای ایران پرداخته شد و تعاریف
ماژول ها و هدف نهاد ناظر از ارزیابی در این بخش مورد بررسی قرار گرفت. مدل نظارت که برای ایران
در این گزارش پیشنهادشده به صورت چرخه انجام فعالیت های نظارتی، ارزیابی ریسک و نتیجه نظارت
است. منظور از فعالیت های نظارتی، نظارت، تعامل مداوم، تحلیل صنعت، درخواست ها، مجوز و ...
می باشد. هدف از ارزیابی ریسک، ارزیابی احتمال عدم توانگری و اندازه گیری شدت و اثر می باشد.
در بخش سوم اصول و رویه های مبتنی بر ریسک برای شرکت های بیمه ارائه شده است. این اصول
و رویه ها شامل اصول و رویه های مدیریت یکپارچه ریسک موسسات بیمه و چهار توصیه نامه تحت
عناوین اصول و رویه های مدیریت ریسک بیمه گری، اصول و رویه های مدیریت ریسک اعتبار، اصول
و رویه های مدیریت ریسک نقدینگی و اصول و رویه های مدیریت ریسک عملیاتی می باشد.
در بخش چهارم به مبانی نظری اندازه گیری ریسک موسسات بیمه پرداخته شد و روش
اندازه گیری ریسک های بازار، اعتباری، عملیاتی، نقدینگی و ریسک بیمه ای بیان شد. درنهایت
جمع بندی و نتیجه گیری در بخش پنجم ارائه شده است.