خلاصة:
مدتزمان ادراک شده، می تواند بر عکسالعملهای حیاتی گرفته تا فعالیت و رفتارهای روزمره تاثیر بهسزایی داشتهباشد. پژوهشها نشان دادهاند که محیط و فضای اطراف انسانها نیز میتوانند بر ادراک او از آن فضا یا رویداد تاثیرگذار باشند. مسئلهای که در بیشتر پژوهشهای پیشین انجامشده درمورد زمان ادراک با رویکرد روانشناسی شناختی مورد غفلت قرارگرفته است، درنظر نگرفتن تاثیرمحیط و معماری به عنوان ظرف مکان و رویدادها می باشد.
هدف پژوهش حاضر بررسی دقیقتر رابطه متقابل محیط و به طور دقیقتر معماری بر زمان ادراک افراد میباشد. همینطور بررسی تاثیر جنسیت، که در بسیاری پژوهشها به عنوان یکی از عوامل تاثیرپذیر از محیط و تاثیرگذار بر زمان ادراک شده فرد گزارش شده است، دیگر هدف مطالعه حاضر میباشد.
روش تحقیق این پژوهش به صورت علی- مقایسهای است. یکصدنفر از دانشجویان دانشکدههای مختلف دانشگاه هنر اسلامی تبریز در دو آزمون مجزای رایانهای شرکتدادهشدند که آزمون اول انتخاب تصاویر مورداستفاده در آزمون زمان ادراک بود. همچنین بهعنوان آزمون قضاوت مدتزمان، دو آزمون بازتولید زمانی با بازه هزارمیلیثانیه، و آزمون تولید زمانی به اندازه صدوبیستثانیه بهصورت همزمان، با چهار محرک بصری معماری، با دو عامل مستقل پیچیدگی در دو سطح و پیشینه ذهنی مخاطب در دو سطح، در رویکرد گذشتهنگر درنظر گرفتهشد. نتایج به روش تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر چندعاملی و آزمون تعقیبی الاسدی تحلیل شدند.
یافتهها نشانمیدهند که افراد تصاویر پیچیده را بهطور معناداری طولانیتر نسبت به تصاویر ساده قضاوت مینمایند. همچنین تحلیل تاثیر تعاملی بین گروهی، در مورد تاثیر تصاویر ساده و پیچیده بر دو گروه جنسی دختران و پسران تفاوت معناداری را نشان داد. نتایج بهدستآمده در حوزه بازتولید و تولید زمان، با نظریههای ساعت درونی، دروازه توجه و رمزگذاری عصبی مقایسه و تحلیل گشت. تطابق یافته ها در زمینه رابطه پیچیدگی تصویر با طول مدتزمان ادراکشده با مدل رمزگذاری عصبی ایگلمن، بیشتر بود، در حالی که یافتهها در زمینه تاثیر تعاملی عامل جنسیت، بر مدتزمان ادراک شده، در عین قابل مقایسه بودن با مدل ساعت درونی، جدید بوده و میتواند دیدگاه جدید و متفاوتی را وارد اینحوزه از مطالعات نماید. تکرار اینگونه از پژوهشها به صورت میانرشتهای با رویکرد اکولوژیک و محرکهای نزدیکتر به محیطهای واقعی را برای رسیدن به چارچوب نظری دقیقتر و یافتههای کاربردیتر را میتوان ضروری دانست.