خلاصة:
ادبیات بومی دارای ویژگیهای خاصی است که درواقع خواستهها و آرمانهای مردم یک بوم را در کنار فرهنگ و آدابورسومشان ترسیم میکند. نگارندگان در این مقاله بهصورت تطبیقی به دنبال بررسی آن شرایط فرهنگی و اجتماعی و چگونگی انعکاس آن در آثار روانیپور و پیرزاد هستند. درواقع به دنبال آن هستیم تا از طریق تطبیق بازنمودهای فرهنگی و هنجارهای اجتماعی در آثار این دو، مسئله زیستبوم و جهانبینیهای زنانه را تبیین نماییم. هر دو نویسنده در داستانهایشان موفق شدهاند تا با تکیه بر روایتی بومگرا در مسیری گام بردارند که در جهت کشف و آشکارگی هویت زنانه و آسیبپذیری و تنهایی آنان در یک جامعه مردسالار هست. علیرغم اینکه هر دو نویسنده از محیط جنوب برخاستهاند، اما روانیپور بهتر به بازنمایی بومیگرایی در آثارش پرداخته است درحالیکه نگاه و رویکرد پیرزاد به محیط و زیستبوم خود به مثابه یک ناظر بیطرف است. بااینوجود هر دو نویسنده ضمن درک شرایط سخت جامعه مردسالارانهشان، تلاش کردهاند تا بر اساس مؤلفههایی که ادبیات در اختیار آنان قرار میدهد، از عناصر حیاتی جامعه گذر کرده و به خلق مناسبتهایی دست بزنند که تنها از طریق زبان ادبی قادر به آفرینش آن هستند.
ملخص الجهاز:
روایت های بومگرایانه از جهانبینیهای زنانه با تأکید بر آثار داستانی منیرو روانیپور و زویا پیرزاد روزبه مرادی * بهمن زندی **، مریم سادات غیاثیان *** چکیده ادبیات بومی دارای ویژگیهای خاصی است که درواقع خواسته ها و آرمانهای مردم یک بـوم را در کنار فرهنگ و آدابورسومشان ترسیم میکند.
مــنظور از بومگرایی، انطباق کامل روشهـا و محتـوای فعالیـت هـا بـا شـرایط فرهنگـی-اجتمـاعی و اقتضائات آن منطقه اسـت ؛ کـه مهم ترین تبلور ایـن امـر، ترجیح و تشویق نویسندگان بومی به توجه به زیست بوم در منطقه زندگی خـود دانسته میشود.
اساساً شرح مکتب ادبی و قائل شدن به سبک های مختلـف در داسـتان نویسی معاصر ایران ، عمدتاً بر اساس خاستگاه نویسندگان و تاثیری که محـیط و جغرافیـای زیستی بر داستان داشته است ، پدیدار شده اسـت .
(بهبهانی، ١٣٦٩: ١٣٩١) بیتردید یکی از صحنه هایی از این رمان که مردمشناسی دینـی در آن بـا تمـام لـوازمش حضور قوی دارد، همین قلیانهای گاهوبیگاه زنان آبادی است .
(فرخزاد، ١٣٨١: ٢٠٦) بسیاری از منتقدین سرسخت ادبـی معتقدنـد کـه فضـاهای داسـتانی پیـرزاد درسـت از همانجایی میآید کـه اکثریـت هنرمنـدان در آن بـه دنبـال اسـتثناها و اتفاقـات غیرطبیعـی می گردند؛ اما زویا پیرزاد با دستمایه قرار دادن همین روال طبیعی و روزمره زندگی به جـایی می رسد که همان اکثریت سابق از رسیدن به آن عـاجز هسـتند و شـاید مـتهم کـردن او بـه بازاری نویسی دقیقاً از همین نقطه شروع میشود؛ که البته ایـن اتهـامی بـیش نیسـت ؛ زیـرا رمانهای او با استقبال گستردهی هم مردم و هم قشر روشنفکر و کتابخوان جامعه روبـرو شده که این تأییدی بر این کتب است .