فرسایش و پیشروی رودخانه شیله و نابودی دریاچه هامون مقالة

"این مطلب نشانگر آن است که در قرون اخیر به دلیل پایین افتادن سطح آب هامون، پوشش گیاهی منطقه دچار نقصان شده و حرکت شنهای روان مشکلاتی را برای مردم سیستان به وجود آورده است. شکل شماره 1:عکس ماهواره‌ای دریاچه هامون و رودخانه‌های اطراف آن(عکسبرداری 25/4/1990) سیستان در طی تاریخ با نامها و لقبهای گوناگونی خوانده شده که بعضی از آنها حاکی از عمران و آبادانی این منطقه در گذشته بوده است. در دهه‌های اخیر به دلیل استفاده بیشتر افغانها از آب هیرمند و ساخت سد بر روی این رودخانه روند کم آبی محسوستر بوده و سبب ویرانی آبادیهای زیادی در منطقه سیستان ایران شده است. کاهش آب دریاچه هامون، از بین رفتن پوشش گیاهی و نیزارها و کم شدن رطوبت خاک در سالهای اخیر باعث افزایش جا به جایی شنهای روان در اثر بادهای خشک و سوزان ناحیه شده است. این رودخانه از نظر ژئومرفولوژیکی سیار مورد توجه است، زیرا برعکس شیب توپوگرافی جریان دارد و عمق مسیر آن با فاصله گرفتن از هامون افزایش می‌یابد، بطوری که در مناطق عمیق بستر آن همیشه به صورت ماندآب است(شکل شماره 2). زیرا با هر سیلاب پنجه‌های فرسایشی شیله به داخل هامون پیشروی نموده و از وسعت دریاچه بتدریج کاسته می‌شود بطوری که در طی 10 سال گذشته این پنجه‌ها در حدود 5 کیلومتر به داخل دریاچه پیشرفته‌اند. زیرا پس زدن آب در هامون به دلیل شیب بسیار کم آن سبب تغییر مسیر هیرمند خواهد شد و چنانچه مسیر هیرمند تغییر کند ممکن است به نابودی دریاچه هامون، این تالاب شناخته شده بین‌المللی و تمامی آثار حیاتی حاشیه آن و در نهایت به نابودی سیستان منتهی شود 17 ."