خلاصة:
مشارکت اجتماعی فرایندی است آگاهانه، داوطلبانه و جمعی با در نظر داشتن اهدافی معین که یکی از ویژگیهای توسعه اجتماعی و متغیری تاثیرگذار در توسعه همه جانبه و از موضوعات اصلی در مطالعات توسعه است. در مقاله حاضر ضمن توصیف مشارکت اجتماعی، تلاش شده است تا با اتخاذ رویکردی نظری، عوامل موثر بر آن به شیوه ای تجربی در شهرستان تکاب بررسی شود. پیش فرض مقاله این است که بخشی از زمینه ها و علل توسعه نیافتگی شهرستان تکاب متاثر از بی توجهی و عدم مشارکت شهروندان و انفعال آنها در مواجهه با مسائل و موضوعات مبتلابه شهرستان است. از نظر روش شناختی این مطالعه به شیوه مطالعات پیمایشی و با کاربرد تکنیک پرسشنامه در میان معلمان شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی به اجرا در آمده است. حجم نمونه 255 نفر بوده است که با شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب، نمونه ها انتخاب شده و مورد مصاحبه قرار گرفته اند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که میزان مشارکت اجتماعی در میان معلمان چندان مطلوب نیست و در مولفه های مشارکت اجتماعی (مشارکت در فعالیتهای عام المنفعه، مشارکت در فعالیتهای شهری و محلی و عضویت در تشکلها) سطح مشارکت تقریبا پایین تر از متوسط است. در بعد تبیینی تحلیل نتایج نشان می دهد که شاخصهای «انسجام اجتماعی»، «احساس بی قدرتی»، «سن» و «میل به پیشرفت» به ترتیب بیشترین تاثیر را بر مشارکت اجتماعی معلمان دارند و می توانند بیش از 40 درصد از واریانس مشارکت اجتماعی را تبیین کنند.
Social participation, as a voluntary, conscious, and collective process with definite goals, plays a key role in social development. In this article, an attempt was made to describe teachers’ social participation and identify social and background variables affecting it through a sociological approach. The present survey was conducted by administering a questionnaire to teachers in Takab in West Azerbaijan Province. Proportionate stratified sampling method was utilized to draw a sample of 255 teachers that then were interviewed. The findings indicated that the level of teachers’ social participation was not desirable and was lower than average in the measured components, i.e., participation in activities serving the public interest, participation in urban and community activities, and membership in non-governmental organizations. Moreover, the results showed that the indicators of social cohesion, feeling powerless, age, and desire to progress had the highest influence on teachers’ social participation, respectively and they accounted for more than 40 percent of variance in social participation.
ملخص الجهاز:
ازکیا و غفاری (١٣٨٠) نیز در مطالعه خود تأثیر انسجام اجتماعی بر مشارکت اجتماعی سازمان یافته روستاییان را مورد تاکید قرار داده اند و محسنیتبریزی (١٣٧٥) رابطه بین بیگانگی و مشارکت اجتماعی ـ سیاسی را با این فرض که بیگانگی مانعی برای تحقق یافتن مشارکت ملی است ، بررسی کرده است .
مقاله حاضر نیز در تداوم و توسعه مطالعات معطوف به مشارکت اجتماعی تلاش کرده است تا میزان این مشارکت را در میان بخش خاصی از گروههای اجتماعی یعنی معلمان و در شهرستان تکاب مورد سنجش قرار دهد و عوامل اجتماعی تاثیرگذار بر این مشارکت را شناسایی و تبیین کند.
جدول ١٠: مجموع تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای مستقل بر مشارکت اجتماعی (رجوع شود به تصویر صفحه) جمع بندی و نتیجه گیری با توجه اهمیت مشارکت اجتماعی در ادبیات نوین توسعه و تأکید بر نقش و تأثیر انکارناپذیر آن در توسعه همه جانبه ، در پژوهش حاضر تلاش شده است تا موضوع مشارکت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهرستان تکاب به شیوه ای تجربی بررسی شود.
تأثیر اعتماد اجتماعی بر مشارکت اجتماعی در این مطالعه نیز همانند بسیاری از مطالعات پیشین مورد تأئید قرار گرفته است (از جمله دهقان و غفاری، ١٣٨٤ و نوابخش و همکاران ، ١٣٩٣)، گرچه در تحلیل چند متغیری که احتمالا به دلیل همخطی بالا با سایر متغیرها از جمله انسجام اجتماعی از مدل حذف شده است .