خلاصة:
در این مقاله به تحلیل سطح واژگانی و نیز سطح معنایی گریز از هنجار در تشبیه، استعاره و پرداخته شده و نمودارهایی در این خصوص ارائه شده است. مهمترین » تشخیص « بهخصوص منبعی که برای تشخیص ترکیبات و عبارات بدیع و خودساخته طالب آملی به کار گرفته شد، نرم افزار چند رسانهای درج 3 است. در مجموع براساس یافتههای این پژوهش، از میان قریب 650 نوع استعاره غیرمشترک یافته شده در سراسر غزلیات طالب آملی، نزدیک به 220 مورد از آنها بدیع هستند و این بدان معناست که بیش از یکسوم تمامی استعارات موجود در غزلیات طالب آملی ساخته ذهن خلاق و نواندیش او هستند و این شگفتانگیز است!
ملخص الجهاز:
ازآنجاکه در اشعار شاعران سبک هندی، گزینۀ خیال انگیزی جایگاه خاصی دارد و مهمترین عامل خیال انگیز کردن شعر، استعاره و بویژه استعارۀ مکنیه است و «در این دوره بیشتر در قالب غزل رخ مینماید» (شمیسا، ١٣٧٥: ١٩٧)، طالب در مجموع ١٨٧٠ غزل دیوان خود توجه خاصی به استعاره ، بویژه از نوع مکنیه و دارای تشخیص نموده و گاهی فهم اشعار او به دلیل به کار بردن انواع استعارات غامض و پیچیده دشوار شده است .
مهمترین و اصلیترین بخش این پژوهش به همین قسمت مربوط است ؛ چنانکه ذکر شد در این پژوهش به بررسی و کشف تمامی استعارات سراسر غزلیات طالب آملی - در حد توان و تشخیص - پرداخته شد که البته کار بسیار دشوار و زمانبری بود؛ سپس بسامد تمامی استعارات در نموداری گرد آمده است که در ادامه خواهید دید؛ پس از آن در اصلیترین بخش کار، آن دسته از استعاراتی که دارای آشناییزدایی معنایی یا موجد تصاویر و مضامین نو و بکر بود، شناسایی شد که در ادامه نمونه های بسیاری از این نوع استعارات ذکر شود.
در اینجا نیز ترکیب استعاری طالب آملی نظیر «شوخ نرگس اشهل » دیده شد؛ اما چون سلمان ساوجی «نرگس شوخ » و «اشهل » را به صورت جداگانه و اسنادی در طول بیت به کار برده است از ذکر این نوع ترکیبات به عنوان نوعی از آشناییزدایی خودداری شد.