خلاصة:
امروزه توسعه منطقهای متاثر از فرآیند جهانی شدن شهرها بوده و این پدیده در مقیاسهای مختلف بر ابعاد و ساختارهای مختلف جوامع تاثیرگذاشته است. بیتردید، توسعه و ایجاد شهرهایی که به سمت جهانی شدن حرکت کنند و در این مسیر کارکردهای شهری، منطقهای، ملی و جهانی خود را ارتقاء دهند، میتواند اثرات خود را در ساختار توسعه کشور متجلی سازد. حوزة خزر دارای پتانسیلهای عظیم اقتصادی، ارتباطی و... میباشد و ضمن ارتباط ایران با جهان از طریق آبهای آزاد، میتواند نقش بیبدیل در سازماندهی سیاسی فضا، آمایش سرزمین و توسعه موزون منطقهای و ملی ایفا نموده و از این طریق بر توسعه منطقه شمال ایران بیفزاید. پژوهش حاضر در حوزه جهانی شدن شهرها و توسعه منطقهای سعی در ارائه الگوی کاملی از تبیین تاثیر ایجاد شهرهای شبه جهانی سواحل شمال کشور در افزایش توسعه منطقه شمال ایران دارد. این پژوهش بر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی و بر مبنای هدف کاربردی- توسعه ای است. به منظور ارائه راهبردهای ایجاد و توسعه شهرهای شبه جهانی در سواحل شمالی ایران بر اساس نظر خبرگان و از تکنیک (SWOT- AHP) بهرهگیری شد. یافتهها نشان داد که راهبردهای توسعة منطقهای از طریق ایجاد شهرهای شبه جهانی در سواحل شمال براساس خبرگان و با توجه به ارزیابی ماتریس عوامل داخلی و خارجی، از نوع تهاجمی میباشد. در نهایت بر اساس یافتههای پژوهش، راهبردهای کلی از نوع تهاجمی (SO) برای ایجاد و توسعه شهرهای شبه جهانی برای توسعه منطقه شمال و افزایش قدرت ملی ایران ارائه گردید.
Nowadays regional development is effected by cities’ globalization process and this phenomenon effects on societies’ various dimensions and structures in various scales and makes them face practical and substantial changes. nodoubt, developing and creating cities moving toward globalization and improve urban, regional, national and universal functions along the way and could present its effects in country’s development structure. The khazar area has enormous geopolitics, economic, communicative and … potentials and meanwhile Iran’s relation with the word by free seas could play a doubtless role in political environment organizing, logistics of the land and symmetrical regional and national development and increases the development of Iran’s northern region. Present research tries to present a complete pattern of determining the effect created by semi-global cities in country’s northern coasts considering theory basis in cities’ globalization area and regional development which leads to an increase in Iran’s northern area development. Present research is based on a descriptive – analytic nature and practical-developmental goals. What’s more in order to present guidelines to create and develop semi-global cities in Khazar area (Iran’s northern coasts) we used Experts opinions and SWOT-AHP techniques. Findings indicated that regional development guidelines by creating semi-global cities and also guiding condition of northern coasts cities based on experts’ opinion and considering internal and external factors matrix, is of offensive type. Finally based on research findings, general guidelines of offensive type (SO) were presented to create and develop semi-global cities to develop northern area and increase Iran’s national power
ملخص الجهاز:
تحلیلی برایجاد شهرهاي شبه جهانی در سواحل شمال ایران و نقش آن در توسعه منطقه اي شمال کشور با استفاده از مدل ترکیبی( SWOT_AHP) تاریخ دریافت مقاله:61/90/49 تاریخ پذیرش نهایی مقاله02/25: 95/ عبداله پورآقائی (دکتري جغرافیا و برنامه ریزي شهري دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر) عبدالرضا فرجی راد(دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران) عباس ملک حسینی 1 (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ملایر) چکیده امروزه توسعه منطقه اي متأثر از فرآیند جهانی شدن شهرها بوده و این پدیده در مقیاسهاي مختلف بر ابعاد و ساختارهاي مختلف جوامع تأثیرگذاشته است.
ارزیابی محیط درونی توسعه منطقه شمال ایران از طریق ایجاد شهرهاي شبه جهانی در سواحل شمال کشور مجموع نمره هاي نهایی عوامل درونی براي توسعه منطقه شمال ایران از طریق ایجاد شهرهاي شبه جهانی در سواحل شمال کشور در ماتریس ارزیابی عوامل درونی (18,3) از 5 است (جدول شماره 3)؛ درنتیجه راهبردهاي کلان در مدیریت سیاسی فضا، میبایست به گونهاي تدوین شود که بتوان از این نقاط قوت جهت رفع نقاط ضعف استفاده نمود .
لذا با در نظر داشتن این خروجی ها، راهبردهاي قابل قبول براي توسعه منطقه شمال ایران از طریق ایجاد شهرهاي شبه جهانی در سواحل شمالکشور، با توجه به قرارگیري در ربع اول ماتریس درونی و بیرونی، راهبردهاي تهاجمی است(نمودار 1).
از سویی دیگر، بر اساس محاسبات انجام شده و خروجی منتج شده از مطالعات میدانی و اسنادي، مجموع نمره هاي نهایی عوامل بیرونی براي توسعه منطقه شمال ایران از طریق ایجاد شهرهاي شبه جهانی در سواحل شمال کشور در ماتریس ارزیابی عوامل بیرونی(82,3) است.