خلاصة:
برگزاری مراسم گوناگون اجتماعی شامل سوگواری، جشنها و اعیاد از مهمترین خصوصیات جوامع انسانی است که اجرای آنها از زمانهای کهن تا به امروز استمرار داشته است. در همه جهان به خاطر مناسبت های خاص، روزها و ماه هایی از سال را برای انجام آداب و رسوم معین اختصاص میدهند. بررسی و شناخت مراسم سوگواری اعم از مذهبی، ملی یا خانوادگی در شمار فرهنگ عامه محسوب میشود که یکی از زمینه های پژوهش در علم مردم شناسی است. اجرای مراسم و آیین های مذهبی، میراث اجتماعی جامعه را ابقا میکند و ضمن غنی سازی فرهنگ و همبستگی ارزش های پایدار، آن را به نسل های آینده انتقال میدهد. یکی از مراسمی که در پیوند و همبستگی اجتماعی شیعیان و به خصوص ایرانیان نقش اساسی را ایفا میکند، مراسم ماه محرم میباشد. آداب ورسوم حاکم بر عزاداریهای مذهبی سالار شهیدان یکی از دیدنی ترین و عرفانی ترین مراسم شهرستان مراغه محسوب میشود. از مهمترین این مراسم، آیین احرام بندی یا آئین اهلل اهلل حسینا واینا است که در صبح روز عاشورا با حضور خیل عظیم هزاران نفر از عزاداران برگزار میشود. در این راستا، هدف از پژوهش حاضر که به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفت است، بررسی و مطالعه مردم شناختی مراسم آئین مذهبی و سنتی اهلل حسینا واینا در این شهرستان میباشد.
ملخص الجهاز:
خطه آذربایجان بویژه مراغه همواره در ایام محرم پذیرای خیل عاشقان حسین (ع) است که به عشق سوگواری آن حضرت از سراسر کشور از آیینهای سنتی و گاه منحصر به فرد این شهر تاریخی دیدن کرده و همراه با نواهای حزین آن به عزاداری می پردازند.
(تصویر شماره 1) به تصویر صفحه مراجعه شود تصویر 1- آماده شدن محله ها برای عزاداری، (ماخذ: پژوهشگر، شهریور 97) دسته جات شاه حسین گویان که حتی از چند روز پیش از ماه محرم، آیین سنتی خود را در شب های این شهر محله به محله آغاز میکنند، با سینه زنی، زنجیر زنی و چوب گردانی همراه با طنین معروف شاخسی واخسی عزاداری و سوگواری نمادین خود را که آیینی سنتی در خطه آذربایجان است به نمایش در می آورند.
آیین سنتی علم بندی در محلات بزرگ و تاریخی این شهر از جمله دروازه، چهل پا و شجاع الدوله با حضور هزاران نفر از عاشقان اباعبدالله الحسین (ع) با شور خاصی به یاد علمدار باوفای دشت کربلا عباس بن علی (ع) برگزار میشود که سرآغازی برای آیینهای سنتی عزاداری در ماه محرم لقب گرفته است.
(تصویر شماره 3 و 4) به تصویر صفحه مراجعه شود آیین شمع گردانی یا همان شمع پایلاماخ از جمله آیینهای سنتی است که از سالیان دور در این شهر با حضور عزاداران حسینی به صورت فردی، صورت گروهی یا در قالب موکب های عزاداری در روز تاسوعا برگزار میشود.